Natuurlijk kun je lezen. Alleen het kan vele malen beter, geloof ons. Lezen draait namelijk niet alleen om een tekst vlug doornemen, maar om het tekstbegrip dat je eraan overhoudt. Door gebruik te maken van deze 4 beter-lezen-tips wordt je een snellere en efficiëntere lezer.
Lezen kan je, mag ik aannemen als je dit artikel aan het lezen bent. Analfabetisme komt in Nederland nog maar amper voor, gelukkig. Praktisch iedereen kan lezen. Maar hoeveel van de Nederlanders kan er écht goed lezen? Beter lezen dan de basisvariant die je op school leerde? Efficiënter en effectiever dan ‘gewoon lezen’; lezen om teksten beter en sneller te begrijpen. Langer te onthouden ook.
Van ‘gewoon’ lezen naar beter leren lezen
‘Gewoon lezen’ is lezen zoals je het leerde op de basisschool. Beginnend met aap-noot-mies of maan-roos-vis, ben je inmiddels waarschijnlijk uitgegroeid tot een redelijk begenadigd lezer. Je leest een boek of stuk, als gemiddelde kenniswerker, met een snelheid van 150 tot 200 woorden per minuut, als je echt 100% wil begrijpen van wat je leest. Dat doe je van begin tot einde, sluit het boek of je laptop, en gaat verder met je leven. Dat was dan dat.
Beter lezen dan ‘gewoon lezen’, zie je niet vaak. Mensen blijven zich hun hele leven door leeswerk heen ploegen op de manier zoals ze die op de basisschool leerde. Prima, voor je lekkere leeswerk, ‘s avonds in bed of op vakantie. Die leesboeken die je gewoon rustig en ongedwongen wil doorspitten.
Maar lezen en leren – het wegwerken van studieboeken, jaarverslagen en informatieve artikelen of boeken voor persoonlijke ontwikkeling – dat kan echt beter. Waarom ontwikkelen we ons op dat gebied niet verder en leren we beter lezen, in plaats van blijven steken op de leesmethode die je decennia geleden leerde van de juf of meester?
Goed leren lezen betekent beter onthouden wát je leest
Beter lezen. Slimmer lezen. Effectiever en efficiënter lezen. Dat zou toch niet gek zijn, als je er zo over nadenkt? Als kenniswerker, of dat nu kantoorwerker of (nog) student is, krijg je namelijk elke dag nogal wat leeswerk voor je kiezen. En dat is prima! Veel lezen maakt je slimmer. Maar als je zoveel leest, dan is het toch zonder twijfel de moeite waard om die skill te verbeteren?
Elke dag en bij al je leeswerk een beetje beter lezen – daar heb je je hele studie-, privé- en werkleven wat aan. Beter lezen betekent namelijk tijd winnen (door sneller en efficiënter lezen) en beter begrijpen en onthouden wat je leest (door effectiever lezen).
Bijna zonde dat je al die tijd sinds de basisschool ‘normaal’ bent blijven gelezen!
Hoe dat werkt: sneller, efficiënter, effectiever en dus beter lezen? Door ‘normaal’ te lezen – zoals je dat kent – en daar nog 3 schepjes bovenop te doen. Of 1 of 2, afhankelijk van hoeveel beter je wil leren lezen.
Verhoog je tekstbegrip — in 4 stappen beter lezen
1. Leesdoel bepalen
Waarom wil je dit stuk, artikel of boekwerk gaan lezen? Is het om een standpunt in te nemen, om je globaal voor te bereiden voor een vergadering of om je persoonlijk te ontwikkelen?
Je leesdoel bepalen maakt dat je brein zich voorbereid door de juiste deurtjes open te zetten. Het wordt ontvankelijk voor datgene dat jij eruit wil halen. Het zorgt, als het ware, al voor een kanalisering of kadering – de juiste focus – van de leesstof die je ter oge gaat komen. Het is hoe wereldkampioen snellezen Anne Jones het aanpakt.
2. Skimmend lezen
Skimmend lezen of inspecterend lezen is de volgende stap. Een vergrootglas hoef je er niet bij te pakken: geen inspectie van dat soort. Inspectie wil in deze zin zeggen dat je het stuk niet leest, maar eerst inspecteert. Je bekijkt vluchtig waar het over gaat. ‘Skimmen’ noemen we dat ook wel.
Niet zoals de photoreading techniek het aanraadt, door met een rotvaart van een halve seconde per bladzijde door je leeswerk te razen, omdat je onderbewuste brein het wel zou opslaan. Dat doet het niet. Nee, deze tweede stap is écht systematisch doch oppervlakkig doornemen wat je voor je hebt. Bekijk de pagina’s, let op tussenkoppen, opvallendheden, plaatjes, quotes, misschien al vluchtige delen van de tekst.
Je hebt nu een beeld van waar je aan begint. De raderen in je hoofd beginnen al te draaien binnen het thema dat aangesneden wordt. Het warmt je brein als het ware op voor het échte leeswerk. Het zet al een paar luikjes open waardoor de informatie zometeen rechtstreeks naar binnen gekieperd kan worden. Efficiënt.
3. Begrijpend lezen
Hier ga je echt de tekst in duiken, in plaats van er een beetje doorheen te poedelen. Analytisch of begrijpend lezen noemen we dat. Je hebt de strekking van het verhaal begrepen (in stap 1) en gaat nu dieper op de materie in. Met het juiste werktuig ga je de hele boel omspitten:
- een potlood of pen
- en je markeerstift
- of de digitale equivalent daarvan.
Je gaat op stug tempo door de tekst heen. Als je wil zelfs op snellees niveau. Hou je volledige focus en aandacht in deze stap bij je tekst, pen in de hand en volg de regels terwijl je ze leest. Markeer meteen wat je belangrijk lijkt, en noteer zo nodig in de zijlijn wat je met de markering bedoelt. Een eigen bedacht symbolen-systeem werkt hier het best voor, maar een paar voor de hand liggende suggesties zijn:
- een uitroepteken of sterretje bij bijzonder belangrijke delen,
- aanhalingstekens voor relevante quotes,
- cijfers of bulletpoints bij opsommingen,
- en een vraagteken voor iets wat je verder wil uitzoeken of opzoeken.
Die markeringen zijn de basis voor je notities. Die maak je, volgens het Cornell systeem, op een los A4 (of de digitale equivalent) – om er straks een mindmap van te maken (stap 4).
Heb je de tekst of het boek uit, dan zie je hier terug welke informatie er allemaal de luikjes in gevlogen is. Herhalen is een goed idee, om het daar te houden. Effectief.
4. Synoptisch lezen
De laatste stap, voor de écht geavanceerde lezers. Degenen die werkelijk iets willen leren, en echt slimmer willen worden van hun leeswerk. Meer dan even presteren tijdens dat examen en meer dan willekeurig je half-gegronde mening in het rond slingeren. Jij wil écht weten waar je het over hebt. Jij wil echt lezen en leren.
Dan lees je synoptisch, oftewel: het complete overzicht. Je leest meer dan één artikel of boek binnen een thema. Je leest veel, breed en zo nodig vanuit verschillende standpunten, om in je hoofd een geheel te kunnen vormen.
Dat geheel, een verzameling van leeswerk en notities, verwerk je in één overzicht. Zodat je brein het volledig kan begrijpen, om er aan het eind van de rit één mooie grote kaas van te kunnen maken. Geen losse flodders, maar een overzichtelijk en compleet geheel, waarin hoofd- en subthema’s onderscheiden zijn en je in één blik kunt zien waar het om draait. Vind je brein fijn.
Klinkt als een hels karwei. Is het niet. Met een mindmap is het zo gefixt.
Dus: probeer bovenstaande lees tips eens uit
Beter lezen dan ‘normaal’ lezen is de moeite waard, voornamelijk bij het leeswerk waar je écht slimmer van wil worden. De leesmethode die je op de basisschool geleerd kreeg bewaar je voor je lekkere leesboeken, de rest van je leesmateriaal – het spul dat wat meer ploegwerk behoeft – pak je anders aan. Beter.
Beter lezen dan dat ‘basislezen’ doe je in 4 stappen:
- Leesdoel bepalen, om je brein in de juiste richting te sturen voor je begint.
- Skimmend lezen, waarbij je de pagina’s vluchtig doorneemt. Hierdoor krijg je een idee van de materie. Je brein wordt opgewarmd, de juiste luikjes openen.
- Begrijpend lezen, waarbij je zorgvuldig en op stug tempo door de tekst heen gaat terwijl je tekst markeert en eventueel categoriserende symbolen noteert en de zijlijn. Tussen elke leessessie door noteer je op een los A4 (volgens de Cornell methode) wat je leerde. Herhaal naar wens.
- Synoptisch lezen, waarbij je je breed verdiept in de materie. Je leest meerdere artikelen en/of boeken, totdat je echt een compleet beeld hebt. Je bevindingen (verzameling Cornell notities) verwerk je in één overzicht: een mindmap. Vind je brein fijn.
Alleen zo kun je echt ontwikkelen met lezen: door beter lezen. Beter dan je juf of meester je vroeger leerde. Ze hebben je de juiste basis voor lezen meegegeven, aan jou om er meer van te maken – en zo meer uit je leeswerk te halen. Je écht in de materie verdiepen, door écht beter lezen. Effectiever, efficiënter, sneller: beter.
Nog beter lezen? Volg een training of lees verder
Volg onze 1-daagse training Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen en leer nóg beter (snel)lezen, noteren, verwerken, onthouden en overzicht creëren in je leeswerk. Heb je wat aan!
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder. En snellezen? Tekstbegrip? En leessnelheid? Zulke zaken komen ook aan bod.
Wil je nóg meer, check dan eens deze artikelen:
- Geconcentreerd lezen met laser focus – doe je zo
- 3 tips om sneller te lezen (zonder begripverlies)
- Snel Slimmer Worden Doe Je door deze Boeken te Lezen
- Moeilijke teksten lezen makkelijk gemaakt (4 tips)
- Oriënterend lezen knoeit met je brein — om deze redenen is het schadelijk.
Wie zijn wij? | Snelleescursus
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
