Ergens zó goed in zijn dat je er niet meer bij hoeft na te denken. Dat je dat niveau bereikt waarin het uitvoeren van een vaardigheid voelt als second nature. Zoals fietsen, autorijden, lezen, ademen. Dat is voor velen de definitie van meesterschap. Hoe je dat niveau bereikt? Door de ‘autonome’ fase in je brein te bereiken. In 2 stappen.
Waarschijnlijk ben je vanochtend met de auto naar je werk gegaan. Als we je nu vragen welke handelingen je precies hebt verricht zul je daar niet direct antwoord op kunnen geven — “… weet ik veel. Ik doe het gewoon.”
Precies. Jij hoeft niet na te denken over welke voet je op het gaspedaal zet en in welke versnelling je een bocht neemt. Het gaat als vanzelf. Net als fietsen. Ook daar ben je niet telkens bezig met “… linkervoet, rechtervoet, linkervoet, rechtervoet… ”.
Zou je daar wel telkens bij stil moeten staan, dan zou je niet ver komen. Het zou je brein zo bezighouden dat jij geen andere zaken meer zou kunnen uitvoeren. Een productief leven leiden zou onmogelijk zijn.
Gelukkig is dat niet het geval.
Veel van jouw handelingen voer je onbewust uit — op de automatische piloot. Jij hoeft er niet over na te denken omdat je ze zo vaak hebt uitgevoerd. Je weet wat je moet doen en hoe je dat moet doen — een niveau dat je ook wilt bereiken wanneer je een bepaalde vaardigheid onder de knie wilt krijgen:
- Jij wilt niet hoeven nadenken over het bespelen van een instrument — je wilt een stuk vlekkeloos kunnen spelen.
- Jij wilt niet achter je oor hoeven krabben wanneer je een stuk tekst vertaalt — je wilt het vlot kunnen neerpennen.
- Jij wilt niet telkens opnieuw informatie leren — je wilt die presentatie moeiteloos uit je mouw schudden.
Kortom: jij wilt een vaardigheid zo goed onder de knie hebben dat je het op de automatische piloot kunt uitvoeren. Om dit niveau te bereiken zul je eerst moeten leren hoe je brein nieuwe vaardigheden leert.
3 fases die jouw brein doorloopt wanneer het een vaardigheid leert
Het onder de knie krijgen van een nieuwe vaardigheid draait om je geheugen en hoe je deze gebruikt.
In het begin draait jouw prefrontale cortex overuren. Het probeert te begrijpen hoe het uitvoeren van een bepaalde vaardigheid in elkaar steekt en hoe het dit het beste in het korte termijn geheugen kan opslaan.
Denk aan toen je leerde fietsen. Je vader of moeder vertelde je hoe de remmen werken. Kennis die voor jou als kind nog abstract was.
Heb je een vaardigheid eenmaal onder de knie, dan neemt je prefrontale cortex even rust. Je kunt de vaardigheid immers zo goed uitvoeren, dat het als ware vanzelf gaat. Het hoeft niet meer na te denken over de handelingen. Hierdoor kan het actieve deel van je brein zich bezighouden met andere zaken.
Na een tijdje hoefde je niet meer na te denken over hoe jij jouw balans kan bewaren. Je deed het gewoon. Moeiteloos. Je kon nu zelfs tegelijkertijd met een plastic zwaard zwaaien, terwijl je je vriendjes achterna reed.
Dit ‘inslijten’ van een vaardigheid noemen we ‘automatisme’ — “het vermogen om iets uit te voeren zonder erbij te hoeven nadenken”.
Om dit niveau te bereiken, zal je brein eerst door een paar fases gaan:
1. De cognitieve fase
Je begrijpt de theorie achter een bepaalde vaardigheid en snapt hoe het principe werkt. Je weet welke stappen je moet doorlopen en kent de feiten. Fouten doorzie je alleen nog niet, omdat je nog geen daadwerkelijke praktijk ervaring hebt. Deze kennis is vaak abstract — hij bevindt zich enkel in je brein.
2. De associatieve fase
In de volgende fase leer je jouw kennis ook daadwerkelijk toepassen. Je weet niet alleen wat je doet, maar ook hoe je het moet doen. Door het daadwerkelijk uitvoeren, ontdek je waar zich moeilijkheden bevinden. Aan de hand van trainen, oefenen en fouten maken krijg je de vaardigheid steeds beter onder de knie
3. De autonome fase
De laatste fase is de plek waar je niet meer hoeft te te denken over de vaardigheid. Je voert de skill niet alleen moeiteloos uit, je kunt hem ook flexibel toe- of aanpassen. Het is niet langer een vaardigheid die je uitvoert; het maakt deel uit van wie je bent.
Wil jij uitblinken in een bepaalde vaardigheid, dan is dít het niveau dat je wilt behalen.
Het is het moeiteloos kunnen spelen van een pianostuk. Het uit de mouw schudden van een meeslepende speech. Het vloeiend kunnen spreken van een vreemde taal, zonder te moeten nadenken over vervoegingen.
Kortom: het is het bereiken van een niveau waarbij het uitvoeren van een vaardigheid een tweede natuur wordt. Om het punt te bereiken zul je de vaardigheid moeten trainen — op zo’n manier dat het voor eens en altijd in je geheugen en onderbewustzijn gegrift staat.
Dat doe je zo:
Van denken en doen naar automatisme — in 2 stappen
Om je vaardigheden verbeteren en zodanig te perfectioneren dat je er geeneens meer over hoeft na te denken, zul je twee dingen moeten doen:
- Je zal de vaardigheid herhaaldelijk moeten oefenen.
- Je zal telkens jouw grens moeten verleggen door de moeilijkheidsgraad op te schroeven.
1. Herhalen, oefenen, repeteren
De eerste manier waarop je een vaardigheid verbetert, is door telkens kleine stukjes informatie te leren en te herhalen.
Denk aan het spelen van een bepaald muziekstuk. Je oefent het stuk keer op keer totdat je het onder de knie hebt en geen fouten meer maakt. Doe je dat vaak genoeg dan heb je op een gegeven moment geen bladmuziek meer nodig. Je kent het van binnen en buiten, en speelt – of onderwijst – het moeiteloos. Je kunt zelfs variaties erop toepassen, mocht je dat willen.
Professionele sprekers doen dit bijvoorbeeld ook: ze hebben hun speech of presentatie zo vaak geoefend dat ze ‘m zo uit hun mouw schudden. Hierdoor kunnen ze tevens inspelen op hun publiek en ‘m ter plekke aanpassen, in eigen woorden indien nodig. Ook kunnen ze moeiteloos inspelen op non verbale signalen van hun publiek door hun toonhoogte en spreektempo aan te passen.
Met andere woorden: oefen je maar vaak genoeg een vaardigheid dan wordt je er niet alleen een meester in, je wordt ook flexibel. Jij hoeft niet meer na te denken over de uitvoering, maar je kunt kennis en kunde aanpassen aan de situatie.
In dit artikel gaan we daar verder op in.
2. Maak het jezelf steeds een beetje moeilijker
De tweede manier waarop je een vaardigheid kunt automatiseren, is door de moeilijkheidsgraad op te schroeven. Je maakt het je stukje bij beetje lastiger. Dat kun je op een drietal manieren doen:
Maak het zwaarder
Maak het uitvoeren van de vaardigheid lastiger en lastiger, totdat je tegen een limiet aan zit. Breng dan de moeilijkheidsgraad iets omlaag, zodat jij je net onder dat limiet bevindt. Blijf je nu op dit niveau oefenen, dan zul je snel merken dat het je beter afgaat.
Je kunt dit vergelijken met krachttraining. In het begin kun je misschien met moeite een bepaald gewicht te drukken. Oefen je echter een tijd lang iets onder dat gewicht, dan zal je kracht toenemen. Hierdoor kun je na een tijd wél ineens dat bepaalde doel halen.
Gun jezelf steeds minder tijd
Een andere manier om het jezelf lastiger te maken, is door jezelf een tijdslimiet te geven. Je voert de vaardigheid steeds vlugger uit, waardoor je jezelf dwingt de vaardigheid beter uit te voeren.Iemand die voor een examen leert, zal deze methode bijvoorbeeld gebruiken.
Hij of zij zal zichzelf steeds minder tijd gunnen om een bepaalde formule op te lossen. Door zichzelf zo’n tijdslimiet op te leggen, dwingt hij zichzelf zijn vaardigheid te verbeteren.
Voer tegelijkertijd een andere taak uit
Tot slot kan het toevoegen van een extra taak het uitvoeren ook bemoeilijken. Door bijvoorbeeld een extra mentale taak uit te voeren terwijl je óók de vaardigheid oefent, train je je brein. Hierdoor krijg je niet alleen de vaardigheid sneller onder de knie, je leert ‘m ook uitvoeren terwijl je wordt blootgesteld aan afleiding.
Je voert niet langer een handeling uit; het is second nature
Wil jij je vaardigheden op zo’n niveau krijgen dat je ze kunt uitvoeren zonder erbij te hoeven nadenken, oefen dan. Veel. En vaak. Leg de lat daarbij steeds hoger. Doe je dat lang genoeg, dan krijg je die vaardigheid niet alleen onder de knie, het uitvoeren van de vaardigheid wordt een tweede natuur. Iets dat je doet zonder erbij stil te staan.
Zoals autorijden, fietsen of lezen.
Dit laatste is daar een uitstekend voorbeeld van
Zo bevind jij je in groep 3 nog in de ‘cognitieve’ fase, maar ga je langzaamaan over naar de ‘associatieve’. Je oefent en merkt dat je steeds beter kunt lezen: jij leest lastigere boeken en doet dat ook vlugger. Totdat je op de middelbare komt. Daar blijft jouw leesniveau hangen. Je schenkt er simpelweg niet meer genoeg aandacht aan waardoor jouw leestempo stagneert.
Ontzettend zonde.
Jouw leesvaardigheid is namelijk iets dat je kunt blijven verbeteren. Ondanks dat je dat nu op de automatische piloot leest. Zo kun je bijvoorbeeld sneller leren lezen: je verhoogt je leessnelheid waardoor je vlugger door de materie gaat. Een skill die niet kan ontbreken bij de moderne kenniswerker.
Hoe dat werkt, wat je daaraan hebt én waar je die vaardigheid binnen 1 dag leert, lees je hier.
Verder lezen over dit onderwerp?
Meer lezen over het leren en verbeteren van je vaardigheden, lees dan ook deze artikelen:
- Nieuwe dingen leren? De 3-stappen-methode waarmee je álles leert.
- Leven lang leren – in 3 stappen (voor elke agenda, leeftijd en budget!)
- Meervoudige intelligentie – anders slim zijn (jij bent het!)
Wie zijn wij? Cursus Snellezen
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
