Argh, dat tergende tl-licht. Je kunt je onmogelijk focussen met die veel te felle kantoorlampen boven je hoofd. Of je hebt moeite om je aandacht erbij te houden in de auto als de zon laag staat. En wisselt de schaduw steeds? Dan werkt dat op je zenuwen. Komt dat je bekend voor? Misschien ben je overprikkeld door licht. Wat doe je eraan als de lamp van het plafond halen géén optie is?

Wat komt aan bod:

  1. Wat betekent overprikkeld door licht
  2. Hoe merk je dat je overprikkeld bent door licht?
  3. Waar komt lichtgevoeligheid vandaan?
  4. 10 tips voor lichtgevoelige mensen
  5. Overprikkeld door licht? Simpele oplossingen maken veel verschil
  6. Mensen vroegen ook met betrekking tot overprikkeld door licht

Wat betekent overprikkeld door licht?

Als je overprikkeld raakt door licht, dan komen visuele prikkels (en dan specifiek lichtprikkels) harder binnen dan bij anderen. Je bent daardoor overgevoelig voor licht en hebt sneller last van bijvoorbeeld fel zonlicht door het raam of kantoorverlichting die wel heel fel is afgesteld. Je raakt dan bijvoorbeeld geïrriteerd of verliest je focus.

Overprikkeling houdt in het algemeen (volgens de Hersenstichting) in dat je hersenen stukjes informatie van buitenaf niet goed kunnen verwerken. Daardoor voel je je vermoeid, gespannen of gestrest en kun je je vaak ook minder goed focussen.

Overprikkeling door licht is een vorm van zintuiglijke overprikkeling. Je kunt daarnaast overprikkeld raken door geluid, geuren of andere specifieke zintuiglijke prikkels. Andere vormen van overprikkeling zijn cognitieve overprikkeling (als je tegelijkertijd heel veel informatie moet verwerken) of emotionele overprikkeling (als je bijvoorbeeld snel meegesleept raakt door heftige emoties van anderen).

Overprikkeld door licht

Hoe merk je dat je overprikkeld bent door licht?

Er is geen simpele overprikkeling-test die je een pasklaar antwoord geeft of jij overprikkeld door licht, geluid, temperatuur of andere prikkels bent. Wel merk je het zelf vaak, bijvoorbeeld als je sneller geïrriteerd bent dan anders of je aandacht door de lichtprikkels nauwelijks nog bij andere dingen kunt houden.

Symptomen van overprikkeling (door licht of andere prikkels) zijn:

  • snel geïrriteerd zijn
  • vermoeidheid
  • stressklachten
  • hoofdpijn
  • slechtere concentratie
  • minder goed focussen op gesprekken of taken
  • spanning in je lichaam
  • hartkloppingen
  • soms zelfs oogpijn door licht
  • stemmingswisselingen
  • eventueel oogpijn, droge ogen of wazig zien

Er zijn trouwens twee vormen van overgevoeligheid voor licht:

  1. Bij algemene lichtgevoeligheid heb je over het algemeen meer last van lichtprikkels dan de gemiddelde persoon. Elke vorm van licht kan heftig binnenkomen.
  2. Daarnaast bestaat er fotofobie: je krijgt last van je ogen zodra je naar fel licht kijkt. Denk daarbij aan zonlicht, een lamp of een kaarsvlam. Dit wordt ook wel “lichtschuwheid” genoemd. Je ogen kunnen dan weinig licht verdragen. Je kunt zelfs last krijgen van oogpijn door licht.

Als je last hebt van fotofobie, zit daar vaak een aangeboren oorzaak of een “trauma” (zoals een oogoperatie of hersenletsel) achter. Zo zijn mensen met albinisme en mensen met lichte ogen vaak gevoeliger voor licht. Ook kleurenblindheid kan fotofobie veroorzaken. En wanneer je migraine hebt, kun je licht ook minder goed verdragen.

Overprikkeld door licht

Waar komt lichtgevoeligheid vandaan?

Er zijn diverse oorzaken van overprikkeling te bedenken. Heel soms is er een medische oorzaak, zoals klachten aan je ogen. Maar meestal komt overprikkeld raken door licht vooral doordat je – van nature of door omstandigheden – lichtgevoelig bent.

Zo zie je vaker overprikkeling bij ADD, ADHD, autisme en epilepsie. Ook kun je snel overprikkeld raken na een burn-out of bij overspannenheid. Je kunt dan überhaupt minder hebben dan als je stressniveau lager ligt.

Verder kunnen mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) mogelijk minder goed omgaan met lichtprikkels. Het kan dan zijn dat je hersenen bijvoorbeeld een hyperselectie maken: het lukt maar niet om de lichtprikkel op de achtergrond te negeren en je blijft daarop gefocust. Ook als je hoogsensitief bent, heb je vaak meer last van zintuiglijke prikkels. Als je hoogsensitief bent, verwerk je prikkels dieper en merk je meer op van wat er om je heen gebeurt. Je zult dus meer lichtprikkels opvangen dan de gemiddelde persoon.

Ten slotte kan stress een boosdoener zijn. Als jij continu hoog in je stressniveau zit, kun je minder hebben van je omgeving. Ook licht kan dan sterker binnenkomen. Na een slopende werkdag zal je bijvoorbeeld eerder last hebben van een flikkerende tl-buis boven je hoofd dan als je een fijne, productieve dag hebt.

Acute vs. chronische overprikkeling

Goed om te weten: er is een verschil tussen acute overprikkeling en chronische overprikkeling. Chronische overprikkeling houdt langere tijd aan. Je ervaart bijvoorbeeld al een tijdje veel stress, waardoor je gevoeliger bent voor prikkels. Acute overprikkeling ontstaat op een specifiek moment. Dit zie je bijvoorbeeld na een drukke werkdag of als je al geïrriteerd bent. Dan kun je op dat specifieke moment minder hebben.

Er zijn dan ook verschillende fases van overprikkeling. Het is vooral belangrijk om chronische overprikkeling zoveel mogelijk voor te zijn, zodat je erger voorkomt.

Hoe eerder je acute overprikkeling bij de kiem smoort (in plaats van steeds opnieuw acuut overprikkeld te raken), hoe beter je kunt voorkomen dat je blijvend overgevoelig bent voor licht, geluid of andere prikkels.

Overprikkeld door licht

10 tips voor lichtgevoelige mensen

Steeds geërgerd naar de zon door het raam staren? Je focus niet bij je werk kunnen houden omdat het tl-licht je mateloos stoort? Het is één grote ellende als je je simpelweg wilt focussen op je werk. Wat kun je doen om minder snel overprikkeld door licht te raken? Dit zijn 10 tips voor als je lichtgevoelig bent.

1. Kijk of je de licht-irritatie bij de bron kunt aanpakken

Soms ligt de oplossing voor de hand: je past het licht op zo’n manier aan dat je er minder last van hebt. Kijk daarom eerst eens wat je stoort aan het licht. Vind je het vervelend hoe de zon naar binnen valt? Heb je last van het felle licht boven je bureau? Kijk of je het kunt aanpassen. Misschien kun je bijvoorbeeld het licht dimmen, de gordijnen dicht doen of tijdelijk ergens anders zitten totdat de zon minder fel is.

2. Beperk stress op een werkdag

Hoe langer je jezelf aan heel veel prikkels blootstelt, hoe erger de overprikkeling vaak wordt. Stress doet je humeur, focus en relativeringsvermogen überhaupt weinig goed en maakt je vaak gevoeliger voor prikkels. Ook voor licht dus. Dáár is dan ook winst te behalen.

Maak je werkdagen rustiger en minder vol stress. Dan sta je niet continu op “standje” aan en komt je stressniveau lager te liggen, waardoor je meer kunt hebben. Waar de overprikkeling ook vandaan komt, stress maakt het altijd alleen maar erger.

Dit kun je bijvoorbeeld doen:

  • Zorg voor een realistische takenlijst. Houd bijvoorbeeld standaard ruimte vrij voor onverwachte dingen en voor e-mails verwerken. En schat de benodigde tijd voor een taak liever te ruim in dan te krap.
  • Zorg voor afwisseling tussen energiegevers en energievreters. Kosten meetings of bepaalde saaie taken jou bijvoorbeeld veel energie? Wissel ze dan af met dingen die je leuker vindt om te doen.
  • Geef meetings een eindtijd mee, zodat je niet langer dan nodig in langdradige vergaderingen blijft plakken.
  • Leer ‘nee’ te zeggen tegen verzoeken die niet in je agenda passen. Zonder gêne en op een assertieve (en dus duidelijke) manier. Dus niet “Nee, eigenlijk lukt dit niet. Maar anders probeer ik…”, maar wel “Nee, dat lukt me vandaag niet. Is morgen ook goed?”.
  • Verdiep je in snellezen. Ha, we zouden Snellezen.com niet zijn als we je die tip niet zouden meegeven. Met de techniek van snellezen kun je in minder tijd meer teksten lezen, maar dan mét behoud van tekstbegrip. Ook dat kan je zeeën van tijd (en dus stress) op een werkdag besparen.
  • Gebruik je e-mail efficiënter. Dat komt er vooral op neer dat je minder vaak achter je mailbox zit. Check je e-mails maar op een paar vaste momenten op een dag en beantwoord ze dan in één keer. Dus stop met e-mails een rood vlaggetje meegeven en er dan later nog eens en nog eens naar kijken. En vergeet niet je pop-ups voor Outlook uit te zetten. Ook dat scheelt veel prikkels op een dag.

Wil je het écht goed aanpakken? Dan biedt Björn je in zijn boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’ een compleet stappenplan waarmee je jouw tijd slimmer gebruikt en beter plant, zodat je meer gedaan krijgt in minder tijd (zonder gestrest te worden).

3. Mediteer om prikkels beter los te laten

Mediteren helpt je om prikkels van buitenaf en gedachten in je hoofd makkelijker los te laten. Het idee van mediteren is dat je je aandacht op één ding (bijvoorbeeld je ademhaling of een stem) focust, waardoor je leert om prikkels en gedachten langs je heen te laten gaan zonder er uitgebreid bij stil te staan.

Dat maakt mediteren een goede oefening om overprikkeling door licht te verminderen. Je kunt dan nog wel overprikkeld raken, maar je tolerantiegrens ligt allicht iets hoger.

Overprikkeld door licht

4. Maak je thuisomgeving prikkelarm

Misschien heb je op het werk of bij andere mensen thuis veel last van overprikkeld raken door licht. Daar kun je de situatie niet altijd aanpassen op wat jij fijn vindt. Maar thuis kan dat vaak wel. Pas daarom je omgeving thuis zoveel mogelijk aan op jouw voorkeuren qua licht. Neem verduisterende gordijnen of goede zonwering en zoek plekken uit in huis waar je geen overlast hebt van licht.

5. Ga even uit de situatie

Hoe langer je in een overprikkelende situatie zit, hoe meer het je de zenuwen bezorgt. En hoe meer je focus ook naar het vreselijk irritante licht gaat. Merk je dat je irritatie met de minuut erger wordt? Kijk of je even uit de situatie kunt stappen. Wandel een blokje om, haal een kop koffie of thee of ga kort ergens anders werken. Dan word je niet voortdurend aan de prikkels blootgesteld.

6. Zet een goede koptelefoon en Binaural Beats op

Dat helpt niet zozeer tegen overprikkeling door licht, maar laat wel geluidsprikkels minder (of zelfs helemaal niet meer) bij je binnenkomen. Soms helpt dat al enorm om beter met andere typen prikkels, zoals lichtprikkels, om te gaan.

Onze beste tip? Koop een noise-cancelling headphone als je nieuwe life-saver. En zet op die koptelefoon vooral binaural beats op. Dat is speciale instrumentale muziek die is afgestemd op de werking van je hersenen en die wetenschappelijk bewezen goed is voor je concentratie.

7. Werk vaker vanuit huis

Heb je thuis de perfecte lichtarme omgeving voor jezelf gecreëerd? Dan is het misschien een oplossing om vaker thuis je laptop open te klappen in plaats van op kantoor. Geef aan je werkgever aan dat je last hebt van overprikkeld zijn door licht en brainstorm samen over oplossingen.

Soms is er iets aan je werkplek aan te passen. En anders is het een optie om vaker thuis te werken, waardoor je minder dagen per week aan het felle kantoorlicht wordt blootgesteld.

Wil je het thuiswerken écht goed aanpakken? Pak dan onze checklist thuiswerken erbij. Die helpt je om je thuiswerkplek optimaal in te richten.

Overprikkeld door licht

8. Kom regelmatig achter een scherm vandaan

Als je lange tijd achter een beeldscherm zit zonder pauzes, kun je last krijgen van zogenaamde “computerogen”. Ook dit vergroot de kans op overgevoeligheid voor licht.

Kortom: zorg dat je niet de hele dag achter een scherm blijft plakken. Neem regelmatig pauzes van werk door bijvoorbeeld een rondje te wandelen. En voorkom dat je na een werkdag ‘s avonds direct achter het volgende scherm (je televisie met Netflix of je laptop voor privégebruik) aanschuift. Doe ook dingen waar geen scherm aan te pas komt.

9. Gebruik een bril met gepolariseerde glazen

Een zonnebril komt niet alleen goed van pas als je op een Spaans eiland in de zon ligt te bakken. Soms helpt het ook om op kantoor een zonnebril op te zetten. Klinkt gek, maar kan echt prettig zijn. Ook binnen komt dankzij een zonnebril fel licht minder hard binnen. Als het je focus en humeur verbetert, waarom niet?

10. Pas de helderheid van je schermen aan

En een laatste praktische tip die je al in 1 minuut kunt toepassen: stel het licht op je telefoon, laptop of computer anders in. Pas bijvoorbeeld de helderheid en intensiteit van het licht aan. In sommige apps kun je ook een donker thema instellen, waardoor de kleuren donkerder worden. Of kies voor “negatieve kleuren”. Dan krijg je witte letters op een zwarte achtergrond te zien in plaats van zwarte letters op wit.

Verder kun je kiezen voor de nachtmodus of dempen van blauw licht. Dan straalt je telefoon minder licht uit én kom je ook nog beter in slaap.

Overprikkeld door licht? Simpele oplossingen maken veel verschil

Misschien denk je soms dat je het er maar mee te doen hebt als je overprikkeld bent door licht. Maar niets is minder waar: vaak genoeg is er wel iets aan te passen om de situatie draaglijker te maken voor je ogen en voor jou. Soms zit het hem al in een zonnescherm laten zakken, ergens anders gaan zitten, vragen of de lamellen dicht mogen of simpelweg de ruimte uit gaan totdat de zon minder laag staat.

Praat over je overprikkeling en geef je behoeften aan. Er is vaker iets mogelijk dan je denkt. En vergeet niet om overall stress op een werkdag te beperken. Wanneer jij minder hoog in je stressniveau zit, zal je sowieso minder last hebben van licht.

Overprikkeld door licht

Meer handige tips voor focus en plannen? Volg ons op social media!

Wil je meer praktische tips krijgen om je focus vast te houden, beter te plannen en minder last te hebben van stress op een dag? Ha, laten wij nou precies dáár graag over kletsen. Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar geven wij je dagelijks praktische tips over o.a. timemanagement, snellezen, feedback geven en assertiviteit.

Wil je nooit meer tips of artikelen van ons missen? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Dan krijg je de artikelen altijd keurig voor je verzameld op een rij in jouw inbox.

Mensen vroegen ook

  • Wat te doen tegen snel overprikkeld zijn?

    Als je snel overprikkeld bent, is het vooral belangrijk om te ontdekken wat de overprikkeling bij jou veroorzaakt. Heeft het te maken met geluid, licht, emoties van anderen of andere typen prikkels? Zodra je dat weet, kun je voorkomen dat je steeds in overprikkelende situaties zit. Verder helpt het om op momenten van overprikkeling een rustige omgeving op te zoeken of uit de situatie weg te gaan. Ook mediteren is een goede manier om je gevoeligheid voor prikkels te temperen.

  • Hoe lang duurt overprikkeld zijn?

    Hoe lang overprikkeling duurt, verschilt per persoon. Soms is het al na een uur weg, soms heb je er wekenlang last van. Dit hangt er vooral van af of je chronisch overprikkeld bent of last hebt van acute overprikkeling. Het beste is om overprikkeling direct te voorkomen, waardoor het zich niet opstapelt en je ook relatief snel herstelt van overprikkeling.

  • Hoe kun je tot rust komen bij overprikkeling?

    Als je last hebt van overprikkeling door licht of andere prikkels, kun je het beste uit de situatie gaan. Maak een wandeling, pak een kop koffie of ga tijdelijk op een andere werkplek zitten met minder licht of minder geluid om je heen. Dan kun je ontprikkelen en daarmee tot rust komen.

Leer je focus verbeteren en meer gedaan krijgen in minder tijd bij onze cursus snellezen

Minder stressen en beter focussen is één van de manieren die je helpt om minder last te hebben van overprikkeld raken door licht. Bij onze 1-daagse cursus snellezen leer je hoe je gefocust leest (waardoor prikkels je minder afleiden), 2x zo snel leest én je tekstbegrip verbetert. Daardoor kom jij sneller door je leeswerk heen, verbetert je concentratie en daalt je stressniveau. Dat alles helpt weer mee om overprikkeling voor te zijn.

Zien we je bij de cursus op een locatie bij jou in de buurt? Schrijf je nu in voor een van onze cursussen in Nederland óf woon de cursus online bij.

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Bij Tijdwinst helpen we al meer dan 20 jaar professionals om dankzij praktische 1-daagse trainingen meer uit zichzelf, uit hun concentratie en uit samenwerkingen te halen. We geven door het hele land en online trainingen over thema’s als snellezen, timemanagement en gesprekstechnieken. Altijd praktisch ingestoken en in kleine groepen, zodat je handvatten krijgt waar je na afloop direct mee aan de slag kunt gaan.

Benieuwd naar onze trainingen of naar onze andere artikelen? Lees verder op onze websites of meld je direct aan voor een training.