Waar je bril is? Eh… – Natuurlijk, soms vergeet je wat. Maar waar overschrijd je de grens van reguliere vergeetachtigheid naar zorgwekkende geheugenproblemen? Deze 7 tekenen laten je zien of jouw frontale kwab nog oké is, of dat er meer aan de hand zou kunnen zijn.
Wat komt aan bod?
Je frontale kwab, dat is het gedeelte van je brein achter je voorhoofd. Het stukje dat oververhit raakt wanneer je te (mentaal) iets te hard gewerkt hebt, en je daar zo’n vage druk of hoofdpijn voelt opkomen. Dat stukje. Het is verantwoordelijk voor je werkgeheugen en voor je geheugen als opslagplaats.
Een gevoelig stukje brein. Naarmate het ouder wordt, wordt het al gauw kwetsbaarder. Veroorzaakt vergeetachtigheid en slordigheid. Het denken gaat niet meer zo makkelijk en snel. Aandacht verslapt snel. Je raakt de draad kwijt, of de weg. Leren gaat minder makkelijk, net als eerder geleerde informatie of evenementen terug ophalen. Weet niet meer waar je auto geparkeerd stond.
En ja: het kan dat je dit soort dingen nu al meemaakt, terwijl je jezelf toch echt nog niet als iemand met een bejaarde frontale kwab beschouwd. Iets vergeten is menselijk; je brein is geen machine. Maar veel vergeten, is dat een probleem? En als je telkens vergeet waar je auto nu geparkeerd stond, heb je dan serieuze geheugenproblemen?
7x geheugenproblemen herkennen – probleem of oké?
Verstoorde, verwarde of rechtuit verkeerde herinneringen kunnen voorkomen, op elke leeftijd. Net als gebrek aan aandacht, of net even vergeten zijn met welke reden je nu een ruimte binnenliep. Je telefoon openen met een doel en een seconde later niet meer weten wat dat was. Het is oké als je geheugen af en toe minder goed werkt, zolang het niet de grens naar een heus geheugenprobleem overschrijdt.
Maar wanneer vindt die overschrijding plaats? Waar ligt de grens? Een paar veel voorkomende scenario’s, om je een idee te geven. Even doornemen en checken of je iets herkent uit eigen ervaring, zodat we kunnen zien onder welke noemer het valt: “probleem” of “oké”?
1. Waar staat de auto?
Je hebt er een dagje shoppen op zitten en loopt terug naar de parkeergarage. Eh, waar stond die auto ook alweer geparkeerd? Was het wel in dit vak? Op dit niveau überhaupt, of nog eentje naar beneden?
- Oké – In de meeste gevallen is het oké om te vergeten waar je auto geparkeerd staat. Meestal komt het doordat je de herinnering van de plek niet bewust hebt vastgelegd. Je stapte de auto uit, pakte je tas, was ondertussen aan het praten met je bijrijder, klikte hem dicht en liep weg. Je brein vormt dan geen goede herinnering.
- Probleem – Kom je er écht niet achter waar je auto geparkeerd staat en ben je een uur later nog aan het zoeken? Heb je misschien zelfs hulp van een externe nodig om je auto terug te vinden? Dan lijkt het scenario problematischer.
2. Hoe heet die film?
Je wil een vriend of collega een film aanraden die je laatst hebt gezien. Het was er één met John Travolta als maffiabaas. Maar hoe heette die ook alweer?
- Oké – Je kon even niet op de naam komen, maar zodra je door je mentale archiefkast gaat (“het was iets met de maffia, in Italië, waargebeurd, de titel was de naam van de hoofdpersoon…”) komt de titel weer bovendrijven: “Gotti”! Hè hè, dat lucht op.
- Probleem – Het is niet normaal als je vriend verschillende titels opnoemt (“Ik heb daar eens van gehoord inderdaad, het was iets met Motti of Gotti…”) en er gaat bij jou geen mentaal belletje rinkelen zodra je de titel hoort, of je andere sterke aanwijzingen krijgt die het antwoord zouden moeten oprakelen.
3. Was het rechts of links?
Je gaat naar de housewarming van een vriend. Hij geeft je de aanwijzingen naar zijn nieuwe huis toe. Ze zijn niet complex of lang, en toch vergeet je telkens of het nu links of rechts was, en wat hij ook alweer als eerst zei: de rotonde over, of langs het park af?
- Oké – Het is heel normaal om informatie die je net voor het eerst hebt gekregen te vergeten, welke leeftijd je frontale kwab ook heeft. Geen zorgen dus als je meerdere keren moet vragen of het nu links of rechts was bij de stoplichten.
- Probleem – Gaat het om informatie die je een tijd geleden geleerd en opgeslagen hebt, en zelfs toegepast, maar weet je het nu niet meer, dan is het een probleem. Heb je de route naar zijn huis al een aantal keer gereden bijvoorbeeld, dan zou je toch echt nog moeten weten welke kant je op moet.
4. Welke afspraak had ik vanmiddag?
Je hebt de gewoonte om je afspraken netjes in je agenda te zetten. Zo weet je altijd wat er gepland staat, vandaag, morgen en volgende week. Alleen merk je dat je nog steeds een paar keer in die agenda moet kijken om je er aan te herinneren welke afspraak / afspraken je vandaag ook alweer had staan.
- Oké – Het is helemaal niet zo gek dat je meerdere keren checkt wat er vanmiddag op de planning staat. Ook dit is telkens nieuwe, niet herhaalde informatie voor je brein. Er vanuit gaande dat je zo’n 3-4 afspraken per dag hebt staan is het al helemaal niet vreemd dat je ze niet allemaal van buiten weet.
- Probleem – Het wordt pas een probleem zodra je merkt dat je steeds vaker je agenda moet checken om jezelf te herinneren aan afspraken dan je eerst altijd nodig had. Of wanneer je op totaal de verkeerde plek staat te wachten, de afspraak in z’n geheel bent vergeten of je dacht het met een heel ander persoon was dan degene die nu voor je neus staat. Totale verwarring is niet oké.
5. Boodschappen? Niet zonder lijstje!
Jij treedt geen supermarkt binnen zonder boodschappenlijstje, analoog of digitaal. Anders vergeet je geheid een paar items en kun je weer terug naar de winkel.
- Oké – Het is volkomen normaal om te shoppen met een boodschappenlijstje. Iedereen doet het. Het werkt gewoon als een geheugensteuntje, om je eraan te herinneren dat je geen enkel item vergeet. Geen probleem.
- Probleem – Ga je zonder lijstje op pad en kom je echt met totaal irrelevante items thuis, of heb je nog 3 blikken kikkererwten gekocht terwijl je kast er al vol mee stond, dan is de kans aanwezig dat je met serieuzere geheugenproblemen kampt.
6. Waar zijn die sleutels gebleven?!
Jij bent een kwijtraker. Sleutels, telefoons en leesbrillen zijn niet veilig bij jou, want ze verdwijnen altijd op mysterieuze wijze. Je hoeft je maar om te draaien en je weet al niet meer waar ze gebleven zijn. Alsof ze voor je op de loop zijn!
- Oké – Het is oké, kwijtraker. Jij hebt waarschijnlijk geen geheugenprobleem, maar bent gewoon wat onhandig en vergeetachtig. Meestal heb je ze toch weer binnen no time teruggevonden.
- Probleem – Het kwijtraken wordt een geheugenprobleem zodra je merkt dat het terugvinden steeds meer tijd kost. Je hebt geen idee waar je leesbril ook maar zou kunnen liggen en vindt hem maar met grote moeite terug, terwijl je eerder op een paar vaste plekken checkte en hem altijd wel ergens tegenkwam. Dat is een sterke achteruitgang, en een probleem.
7. Was het Linda of Laura?
Namen onthouden. Nog zo’n breinkraker. Jij bent ze vergeten zodra degene die je ontmoet hem genoemd heeft. Was het nou Linda of Laura, denk je 5 minuten later al.
- Oké – Namen en termen even vergeten is geen probleem. Het werkt een beetje zoals bij de parkeerplaats. Het is waarschijnlijk een kwestie van net even niet bewust opletten zodra het cruciale moment er is dat je moet onthouden. De ander spreekt z’n naam uit, maar jij bent bezig met hoe ferm de handgreep is of het feit dat jij zometeen jouw naam moet noemen. Volkomen normaal dat je brein dan niet (goed) opslaat welke naam de ander ondertussen tegen jou uitspreekt.
- Probleem – Merk je dat anderen je vaak moeten helpen met het herinneren aan namen van mensen die je langer kent, of maken ze jouw zinnen af als een woord je niet te binnen schiet? Dan wordt het problematisch.
Gevalletje problematisch?
Je hebt nu een beter beeld van de status van jouw frontale kwab. Geen zorgen, of toch een paar keer problematische gevalletjes herkend? In het laatste geval is het slim om niet aan de geheugenspelletjes te gaan, maar een afspraak te maken bij een professional zoals de huisarts.
We doen in dit artikel namelijk geen officiële diagnoses uiteraard, maar willen je puur informeren over de grensgevallen, om je een indicatie te geven.
Gezond geheugen nog beter maken?
Heb jij blijkbaar toch gewoon een gezonde frontale kwab, maar af en toe gewoon last van vergeetachtigheid. Of wil je leren hoe je 10 tallen zaken zonder moeite kunt onthouden, presentaties uit je blote hoofd kunt doen en de namen van grote hoeveelheden mensen in een keer kunt onthouden? Kom dan naar de training Snellezen en Geheugentechnieken.
