Hoe maak je netjes aantekeningen? Iedereen kan het. Maar het werkelijk goed doen – zodat je de materie niet alleen begrijpt, maar ook over een aantal maanden nog kunt oprakelen – is toch wat ingewikkelder. Daarom, speciaal voor jou, een uitgebreide handleiding. Voor top aantekeningen, keer op keer!
Je vindt het fijn om tijdens meetings of bij het bestuderen van een boek aantekeningen te maken. Op die manier kun je op een later moment de stof nog eens raadplegen. Het probleem is alleen dat wanneer je een week later jouw krabbels erbij pakt, je er vaak geen wijs meer uitkomt — ‘aanpak P.M, donderdag’ en ‘volgende keer doen’. Huh, wat bedoelde je daar ook alweer mee?
Kortom: jouw aantekeningen rammelen van alle kanten. Wat de ene keer zo klaar was als een klontje blijkt later één grote warboel. Enige structuur ontbreekt, je hebt totaal geen overzicht en sporadisch wat zaken neer te pennen verlies je na een paar uur al de gehele context.
Dat is jammer, want niet alleen zie je hierdoor zaken over het hoofd – denk aan belangrijke informatie, afspraken, taken of andere aandachtspunten – maar het bemoeilijkt ook jouw leerweg. Wanneer je namelijk aantekeningen maakt met het doel om ze te bestuderen, dan verlies je kostbare tijd en energie wanneer de notities incompleet of onoverzichtelijk zijn.
Leer daarom op een juiste manier aantekeningen maken; op een wijze waarmee je ieder belangrijk stukje informatie helder en overzichtelijk noteert. Hoe je dat doet én waarom dat zo belangrijk is, vertellen we je in dit artikel.
3 x waarom aantekeningen maken werkt
Waarom zou je überhaupt aantekeningen willen maken? Kun je niet net zo goed print screens van slides maken of belangrijke zinnen gewoon geel markeren? Scheelt tijd en energie…
Nou, nee. Het maken van aantekeningen is een fantastische manier om je brein te ondersteunen tijdens het leerproces:
Passief versus actief leren
De wetenschap is het er over eens: hoe actiever je leerstof tot je neemt, des te beter je het onthoudt. Dat is waarom studenten die tijdens de les aantekeningen maken met de hand beter scoren op hun test dan de studenten die mee tikken op hun laptop.
Aantekeningen maken met slechts pen en papier dwingt je namelijk actief na te denken over de stof. Je gebruikt je eigen woorden, vat zaken samen en organiseert de materie zodat je het (later ook nog) begrijpt.
In tegenstelling tot aantekeningen maken op de laptop:
Daar ben je slechts bezig met meeschrijven. Je tikt zo vlug als je kan over wat je ziet of hoort. Zonder er echt over na te denken of stil te staan bij de stof. Deze passieve manier van aantekeningen maken levert je misschien een documentje vol tekst op, maar je leert er niets van.
(De leerpiramide van Bales kan je meer vertellen over passief versus actief leren.)
Het vergemakkelijkt het herhaalproces
Het fijne van aantekeningen is dat het je in staat stelt de stof zo vaak mogelijk te herhalen, zonder daarvoor het hele boek te moeten raadplegen. En dat is belangrijk, want herhaling blijkt het geheim achter materie langdurig onthouden:
Zodra je iets nieuws leert, blijft de stof tot een tijdje in je geheugen. Besteed je er verder geen aandacht meer aan, dan zal het op den duur vervagen. Je vergeet het. Herhaal je de stof daarentegen een aantal keren, dan zul je de informatie steeds beter en steeds langer vasthouden.
De Vergeetcurve van Ebbinghaus illustreert dat mooi:
Het maken van aantekeningen maakt het herhalen van materie eenvoudiger. Zo leer je de stof niet alleen, maar zorg je ervoor dat je het ook op de lange termijn kunt oprakelen.
Het licht belangrijke zaken uit
Ons brein heeft de neiging om alles dat opvalt extra aandacht te geven. Iets dat eruit springt, onthoud je daarom beter. Je kunt je dus vast wel voorstellen dat wanneer jij zaken markeert of ergens een uitroepteken bij plaatst, je deze stof doorgaans beter onthoudt.
Ook dit is een reden waarom het maken van aantekeningen zo goed werkt: je selecteert onthoud-waardige stof. Hiermee geef je een seintje aan je brein: ‘he, opletten. Dit is belangrijk. Dit moeten we onthouden’.
Kortom:
Aantekeningen maken is misschien wel het beste wat je kunt doen wanneer je stof beter wil begrijpen en langer wil onthouden! Het is een actieve manier van informatie vastleggen, het ondersteunt het herhaalproces én helpt je belangrijke zaken uit te lichten.
Klap je laptop laptop dus dicht, grijp pen en papier en begin met aantekeningen maken!
Hoe kun je het beste aantekeningen maken? Met de Cornell methode
Er zijn natuurlijk tal van manieren waarop je aantekeningen kunt maken. Je kunt een kladblok pakken en gewoon beginnen mee te schrijven met het boek of de les die je bijwoont — of je gebruikt een notitietechniek die op een van de meest prestigieuze Universiteiten ooit is ontstaan: de Cornell methode.
De techniek is rond de jaren ‘50 door Cornell University bedacht en werd daarna razend populair onder hun studenten. Tot op heden is het nog steeds een geliefde methode onder studenten maar ook kenniswerkers, om informatie zo overzichtelijk mogelijk te noteren.
Hij is vrij simpel:
Het enige dat je nodig hebt is pen en papier. Idealiter kies je één vaste kladblok voor al je aantekeningen zodat je al jouw notities op één vaste plek hebt bewaart. Vervolgens verdeel je het vel in drie vlakken:
- Het linkervlak gebruik je voor het noteren van kernbegrippen. Hier kun je ook annotaties toevoegen, zoals uitroeptekens of vraagtekens.
- Het middelste vak is het belangrijkste. Daar maak je het merendeel van je notities. Schrijf hier belangrijke zinnen of opsommingen.
- Het vlak onderin gebruik je voor het maken van een korte samenvatting. Hier vat je de notities die je daarboven hebt gemaakt samen in maximaal drie zinnen.
We hebben een uitgebreid artikel over de Cornell methode geschreven. Indien je dus meer wil weten over deze aantekentechniek, raden we je aan dat te lezen.
‘Digitaal’ aantekeningen maken: 2 interessante tools
Actieve aantekeningen maken dus, dat helpt je brein onthouden. In principe laat jouw toetsenbord daarom achterwege en kies je voor pen en papier. Lekker ouderwets, maar het werkt het beste!
Toch willen we je deze twee tools niet onthouden, want ondanks dat ze ‘digitaal’ zijn, functioneren ze als een analoge kladblok. Maak kennis met de Rocketbook en met de Remarkable:
Rocketbook
Een Rocketbook is een “kladblok” gemaakt van geplastificeerd papier. Deze kun je na afloop schoonvegen met een nat doekje, waardoor je ‘m keer op keer opnieuw kunt gebruiken. Lekker duurzaam dus. Maar dat niet alleen. Ook heel handig. De Rocketbook bevat namelijk een app waarmee je, dankzij de QR-code op iedere pagina, je aantekeningen digitaal vastlegt.
In deze video vertelt Björn er je meer over.
Remarkable
Ook kun je kiezen voor een digitale ‘pen en papier’; de Remarkable. Dit is een E-schrijftablet waarmee je zowel documenten als studieboeken kunt lezen, en tegelijkertijd schetsen en aantekeningen kunt maken. Ideaal.
Meer handige snufjes en gadgets? Dan hebben wij dé perfecte Tijdwinst podcast-aflevering voor jou: “De (on)zin van gadgets”. Björn en ik bespreken welke gadgets jouw productiviteit naar ongekende hoogtes kunnen tillen en welke je beter links kunt laten liggen.
Wat je nog meer kunt doen? Enkele aanvullende tips
Je hebt flink wat blaadjes vol gepend. Wat kun je nou nog meer doen om echt het onderste uit je leerproces-kan te halen? Een aantal dingen:
1. Maak het visueel door middel van een mindmap
Een manier om de informatie uit je aantekeningen nog beter te onthouden, is door er nog meer structuur in aan te brengen. Maak het visueel! Een mindmap is daarvoor de aangewezen manier!
Een mindmap is handig wanneer je overzicht wil aanbrengen in grote hoeveelheden informatie; om een boek samen te vatten bijvoorbeeld, of een wetenschappelijk onderzoek. En omdat je in een mindmap met afbeeldingen, symbolen en kleuren werkt, wordt de stof nog breinvriendelijker!
In dit artikel vertellen we je stap voor stap hoe je de perfecte mindmap maakt.
2. Plan acties en afspraken in een timemanagementsysteem
Bij het maken van aantekeningen komen er altijd wel acties, afspraken of verantwoordelijkheden uit voort. Zeker wanneer je tijdens meetings of overleggen aantekeningen maakt. Om te voorkomen dat je deze vergeet, neem je nu even de tijd om zaken netjes in te plannen. Plan die in je time management systeem:
- Acties die jij moet ondernemen zet je op je to do-lijst.
- Zaken die je nog met iemand wilt bespreken, plaats je op een bespreeklijst
- Voor afspraken of grote klussen plan je tijd vrij in je agenda.
- Zaken die je in de gaten moet houden totdat de volgende meeting plaatsvindt? Plaats die op je wachten op-lijst.
In onze training Time Management vertellen we je graag meer over het inrichten en gebruiken van een timemanagementsysteem. Wil je daar meer over weten, check dan zeker onze trainingspagina en schrijf je in voor onze cursus, op locatie of online
3. Herhaal, Herhaal, Herhaal
Zoals je nu weet zul je de informatie moeten herhalen. Vaak. Doe dat als volgt:
- De eerste twee, drie dagen lees je de aantekeningen die je hebt gemaakt kort door. Vul eventueel aan waar nodig.
- Vervolgens pak je het een week later weer op. Je bestudeert nogmaals je aantekeningen. Bekijk of er stukken tussen zitten die je wellicht alweer bent vergeten. Lees deze nog een keer.
- Een maand later doe je hetzelfde. Je geeft je brein een opfriscursus en leest voor de zoveelste keer je samenvatting door.
Iedere keer dat je dit doet, wordt de informatie dieper ingegraven in je langetermijngeheugen. Jij geeft je brein keer op keer het seintje: ‘Belangrijk, opslaan!” en je brein gehoorzaamt: jij vergeet die informatie nooit meer.
Let wel even op:
Laat je niet verleiden om de materie iedere dag door te nemen — onder het mom “hoe meer ik leer, hoe beter ik het onthoud.” Fout. Een interval van minimaal 24 uur tussen de herhalingen laten, geeft je hippocampus de kans te herstellen.
4. Ga ermee aan de slag
Het telkens doorlezen, herhalen en bestuderen van materie is natuurlijk ontzettend efficiënt om de informatie te onthouden. Het echter van binnen en buiten kennen, het écht kunnen toepassen, vereist actie.
Jij kunt namelijk wel seminar na seminar bijwonen en je hoofd vol proppen met nieuwe informatie, maar pas wanneer je het tot uitvoering brengt, dán pas groeit je kennis en kunde.
Herhaal daarom niet enkel de informatie, maar ga een stap verder. Doe het. Pas dan leer je wat wel en niet werkt en kan je kennis verder groeien dan wat je destijds hebt geleerd.
Daarom:
“Don’t just talk the talk, but also walk the walk.” Herhalen zorgt ervoor dat je het onthoudt. Toepassen, dat je het echt begrijpt.
Kortom
Het maken van aantekeningen helpt je belangrijke informatie te overzien. Zo kun je het bestuderen, onthouden en later in de praktijk uitvoeren. Maak ze dus vaker en gebruik daarvoor het liefst gewoon ouderwets pen en papier! (En gebruik meteen die handige Cornell methode!)
Vond je dit interessant? Lees gerust verder
- Hoe je het beste kunt leren? Eindeloos herhalen (met interval) blijkt het antwoord
- Iets nieuws leren? Begrijp eerst hoe je brein onthoudt én leert
- Nieuwe dingen leren? De 3-stappen-methode waarmee je álles leert
- Hoe kun je het beste een taal leren? 3 tips om een taal te leren
- Snel leren niets te maken met IQ — hoe je leert is belangrijker
Meer weten? Volg een cursus Snellezen, Geheugentechnieken & Mindmappen
Wil je nog meer handige tips over slim leren en onthouden? Volg dan eens onze cursus Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen. Daar leer je in minder dan 1 dag efficiënter informatie leren én verwerken — in een mindmap, bijvoorbeeld!
