We hoeven jou niet te vertellen wat stress is. Jij herkent het. Wanneer je opnieuw moeilijk slaap vat, woelt of draait. Of wanneer je een gebrek aan eetlust én energie ervaart met de nodige klamme handjes. Zulke symptomen ervaar je vaak wanneer je een drukke periode tegemoet gaat of wanneer er zich iets onverwacht heeft voorgedaan. Hoe je stress kunt verminderen? De “ontdekker” van stress – professor Selye – geeft je zijn beste anti stress tip:

Stress; je bent er (helaas) maar wat te bekend mee. Maar om er vanaf te komen moet je eerst weten wat het is. Pas dan kun je het behandelen en – het liefst – voorkomen.

Wat is stress eigenlijk? Nou, niet wat je denkt

We introduceren professor Hans Selye: de “ontdekker” van stress of in ieder geval de persoon die het beestje een naam gaf. Hij ontdekte dat veel symptomen waarmee we kampen – zoals slapeloosheid, hoge bloeddruk en maagzweren – op het eerste oog geen specifieke oorzaak leken te hebben.

Waar kwamen deze klachten vandaan? Welke “ziekte” veroorzaakte het? Hij maakte er zijn levenswerk van en na een tijdspanne van 10 jaar ontwikkelde hij zijn paper ‘A Syndrome Produced by Diverse Nocuous Agents’. Zijn conclusie? Er bestaat zoiets als “stress”.

Of dat erg is? Nee.
Of het de bron is van die negatieve symptomen? Ook niet.
Wat ligt dan wel ten grondslag aan zaken als hoge bloeddruk en slapeloosheid?

De oorzaak is: alles dat stress veroorzaakt’.

Dit is wat hij bedoelt:

Nou, wat is stress: ‘alle handelingen en acties die jouw bloeddruk of hartslag verhogen’. Dat is de werkelijke definitie van stress.

En ja: dat houdt haast alles in dat jij op een dag doet: van wandelen tot aan het beantwoorden van een ingewikkelde e-mail, van een vrijpartij tot aan het schoonmaken van je huis, van het spelen van een game tot aan het lezen van een spannende thriller.

Stress verminderen

Kortom:

Alles dat ook maar enig effect op jouw bloeddruk en hartslag heeft valt onder de noemer ‘stress’. Het gaat dus niet zozeer om ongezonde of onplezierige dingen. Zelfs dingen die goed voor je zijn leveren stress op.

Wat kun je hier nou uit concluderen:

Nou, dat stress zelf dus niet het probleem is. Je vindt het namelijk geen enkel probleem om je neus in dat boek te begraven, een flinke wandeling te maken of je hartslag te laten verhogen door je partner. Het werkelijk probleem is hoe jij vervolgens omgaat met de gevoelens die stress veroorzaakt. Doe je dát namelijk verkeerd, tja dán krijg je te maken met symptomen als slapeloosheid en een kort lontje.

Stress is dus niet het probleem, maar jouw reactie op die stress wel.

Wat gebeurt er namelijk in jouw lijf zodra je stress ervaart?

In zijn paper beschrijft dr. Selye het ‘General Adaptation Syndrome’-syndroom, kortweg G.A.S. Het is situatie waarin we stress ervaren (geen verkeerd iets dus), maar niet weten hoe we vervolgens met die stressgevoelens moeten omgaan. En omdat die stress toch ergens heen moet, slaan we het maar op in ons lijf. 

Voordat je het weet kan jouw brein niet meer onderscheiden of deze symptomen nieuw zijn of dat het zich altijd zo heeft gevoeld. Ineens sta je dan 24/7 “aan”. Het wordt onmogelijk om te relaxen (want je lijf weet niet meer hoe dat moet) en je ervaart die constante spanning. Chronische stress en een burn-out komen dan akelig dichtbij.

Het proces waarin dat verloopt? In 3 fasen:

Stress verminderen

1. De vecht-vlucht respons (Alarm)

In ons boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’ hebben we het er uitgebreid over gehad: jouw natuurlijke instinct om te overleven (en dus bij alles in de stress te schieten). Helemaal niet erg, je hebt het nodig om te kunnen overleven. Deze natuurlijke reactie is wat optreedt wanneer je te horen krijgt dat de deadline vervroegd is — ‘… morgen al?! Sh*t.’ Je voelt de adrenaline door je lijf gieren, bent ineens klaarwakker en ready to go.

Niet perse slecht dus, zou het daarbij blijven:

2. Het opbouwen van resistentie (Resistance)

Helaas ervaar je zelden maar één enkel stress-moment. Het komt altijd in meervoud. Want niet alleen is die deadline bijna vertrekken, je had beloofd jullie hond naar de trimmer te brengen. En was morgen ook niet dat klassenuitje? Driedubbel sh*t, dus.

En dat is waar het misgaat:

Jij raakt zo gewend aan die dagelijkse kleine (maar ook grote) stressmomenten dat het je niet veel meer doet. Je begint als ware resistentie op te bouwen tegen die vecht-vlucht respons.

Niet goed, want hierdoor ga je niet langer bewust met de stress om. Je hebt geen tijd om stil te staan bij die stressgevoelens, maar wuift ze een-voor-een weg. Je brein denkt hierdoor dat dit normaal is en beschouwt het constant ervaren van stress als de standaard-modus van je lijf.

En dat kan maar net zo lang goed gaan:

3. Uitputting (Exhaustion)

Al die spanning moet uiteindelijk ergens heen. Je kunt niet eindeloos stress in je lijf blijven opstapelen. Op een gegeven moment barst dan ook de bom, bij de één sneller dan de ander. En de aanleiding hiervoor kan triviaal zijn; een e-mail die niet is aangekomen bijvoorbeeld. Er knapt iets. In je. En jij bent er helemaal klaar mee, zowel mentaal als fysiek. Beter bekend als ‘burn out’.

Stress verminderen

Hoe je stress kunt verminderen | De stress-dokter’s beste tip

Zoals je nu ziet gaat het dus niet perse om stress. Je hebt ervaart immers gedurende je dag tal van stress-momenten (van snel een trap oplopen tot aan tijdsdruk). Daar gaat het niet om.

Het probleem is dat je eraan gewend raakt. Dat je niet de tijd neemt of krijgt om er gezond mee om te gaan. Om het een plekje te geven. In plaats daarvan stompt het je af. Totdat ineens de druk van de ketel moet.

Op de vraag ‘hoe kan ik stress verminderen’ is het antwoord dan ook heel simpel: ‘niet’, zegt ook Selye:

‘De oplossing voor stress verminderen is niet op je kont gaan zitten, niks doen en zo min mogelijk werkuren maken. Het is omgaan met je natuurlijke stress-niveau, dat bij iedereen anders is. Ga geen gevecht aan dat je niet kunt winnen.

De enige oplossing volgens hem is om ‘niet buiten je grenzen te gaan’. Om je centrale zenuwstelsel te laten relaxen. Zodat jouw brein begrijpt dat stress niet de standaard-modus is. 

Hoe je dat doet?

‘Twee keer per dag 15 minuten mediteren.’

Dit is waarom:

Waarom mediteren stress verlaagt

Mediteren, dus. Je hebt wel vaker gehoord dat het goed blijkt te zijn voor van alles en nog wat, maar dat het hét medicijn is tegen het stress wist je misschien niet. Wat brengt tweemaal daags een kwartier mediteren teweeg?

Selye merkte dat meditatie overduidelijk fysiologische en psychologische effecten heeft en daarmee de effecten van stress extreem verlaagt.

‘Ik zie het als een methode die het menselijk centraal zenuwstelsel sterker kan maken, zodat het niet meer lijdt onder stress.’

Het zou onder andere je stofwisseling verbeteren, je ademhaling, breingolven en zelfs je cardiovasculaire systeem. Daarnaast heeft het een therapeutische werking en verlicht het angstklachten, piekeren en depressiviteit.

Maar vooral:

Het zorgt ervoor dat jij die stressgevoelens een plekje geeft, in plaats van het op te slaan in je lijf (met alle symptomen vandien). Je raakt bewuster, bent meer in het “nu” en begrijpt vooral dat stress niet de default modus is.

vrouw in lotus houding zittend op de vloer van de woonkamer

Probeer het nu zelf eens

De opdracht is dus simpel: tweemaal daags op je billen zitten, oogjes toe en even helemaal niets doen. Of denken. Lastig is dat niet. Mocht je meer willen weten over meditatie dan zijn daar tal van boeken, video’s en artikelen over te vinden. Lees bijvoorbeeld eens dezen, zodat je weet waar te beginnen:

En indien je de tijdsduur van dertig minuten per dag veel vindt, begin dan eens met vijf minuten in de ochtend. Bijvoorbeeld direct na het ontwaken. Bouw vervolgens langzaam op; wekelijks 5 minuten erbij, totdat je op die tweemaal daags een kwartier stuit.

Stress zal niet plots als sneeuw voor de zon verdwijnen. En dat is niet erg. Zoals je nu weet is stress niet de boosdoener; jouw reactie op die stress wel. Zorg daarom voor een gezond copingsmechanisme: mediteer en je zal merken dat al die kleine maar oog grote stressmomenten minder vat op je hebben.

Andere manieren om met stress om te gaan

Stress-momenten kun en wil je dus eigenlijk niet voorkomen. Wel wil je invloed hebben op de soort stress die je ervaart. Want stress door voldoende beweging of een spannende film? Prima! Stress omdat je agenda uit zijn voegen barst of je mailbox overloopt? Nope.

Voorkom daarom dat werk een groot deel van jouw stress oplevert: leer je werkzaamheden beter plannen en organiseren zodat je dáár in ieder geval geen last meer van hebt. In ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar leer je hoe. Leer je liever in de praktijk volg dan eens één van onze cursussen, bijvoorbeeld de 1-daagse training Time Management.

Zien we je daar?

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Tijdwinst.com (@tijdwinst)

Wie zijn wij? | Training Snellezen

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog