Hoe kan het dat je soms zo enorm uit je slof schiet, terwijl je in dezelfde situatie een dag later de rust zelve bent? Misschien heb je op sommige momenten last van een overprikkeld brein. Een dag waarop je nieuwe dingen leerde, in een drukke omgeving zat of te maken kreeg met heftige emoties. Helemaal niet gek dat je dan aan het eind van de dag met een moe hoofd op de bank ploft en je verbaast over je korte lontje eerder die dag.

Wat komt aan bod:

  1. Wat is een overprikkeld brein?
  2. Wat veroorzaakt een overprikkeld brein?
  3. Welke signalen wijzen op een overprikkeld brein?
  4. Wat kan ik doen aan een overprikkeld brein?
  5. Hoe voorkom ik een overprikkeld brein?
  6. Overprikkeld brein samenvatting
  7. Veelgestelde vragen over een overprikkeld brein

Wat is een overprikkeld brein?

Een overprikkeld brein is geen ziekte of aandoening. Het is prikkelverwerkingsstoornis, een verstoorde informatieverwerking, veroorzaakt door een overload aan prikkels. Krijg je teveel prikkels, dan functioneert je brein niet meer zoals je gewend bent. Dat gebeurt allemaal onzichtbaar, misschien las je het brein boek van Charlotte Labee, waarin dat ook staat. Je hersenen zijn slim genoeg om je overprikkeldheid te maskeren. Zo kun je gewoon blijven functioneren met een overprikkeld zenuwstelsel en overprikkeld brein. 

Wat is overprikkeling? Visualiseer je brein als een snelweg. Alle auto’s die eroverheen rijden, zijn een prikkel. Krijg je teveel prikkels, dan ontstaat er file. Sommige prikkels komen goed door, andere vertraagd en weer andere halen nooit de eindstreep. De autootjes op die snelweg kun je in 3 categorieën onderverdelen:

Deze 3 soorten prikkels kunnen resulteren in 3 soorten overprikkeling. Ben je prikkelgevoelig, dan herken je waarschijnlijk 1 van deze soorten overprikkeling.

  • Je loopt het risico zintuiglijk overprikkeld te raken in situaties met veel licht, geluid, geuren, smaken of aanrakingen. Je hebt eigenlijk een overprikkeld zenuwstelsel en overprikkeld brein tegelijk. Je kunt dan de aanraking van je partner bijvoorbeeld niet meer hebben, geniet niet meer van de muziek en wilt alleen nog maar weg uit de warme concertzaal.
  • Cognitieve overprikkeling ontstaat aan het eind van een lange cursusdag, bijvoorbeeld. Je hebt de hele dag opgelet en superveel nieuwe informatie gekregen. Nu is je hoofd moe, je ploft thuis met hoofdpijn op de bank: je hebt een overprikkeld brein.
  • Emotionele prikkels krijg je wanneer je zelf emotioneel bent of om moet gaan met heftige emoties bij iemand anders. Je ontvangt een vervelend appje van een ex hoort bijvoorbeeld dat je moeder een ongeluk heeft gehad of je collega huilt om haar verbroken relatie. Je voelt je aan het eind van de dag verdrietig en leeg en kunt je niet concentreren. Duidelijke symptomen van een overprikkeld brein.

overprikkeld brein

Wat veroorzaakt een overprikkeld brein?

Een overprikkeld brein kan iedereen overkomen. Heb jij snel last van overprikkeling op het werk? Misschien werk je in een traditionele kantoortuin, met veel mensen, geluiden en geuren. Dan kun je wel stellen dat je in een prikkelrijke omgeving verkeert. Omgevingsfactoren kunnen het risico op een overprikkeld brein aanzienlijk vergroten. 

Een prikkelverwerkingsstoornis kan ook in je genen zitten. Misschien ben je wel hooggevoelig geboren. Dan merk je alles om je heen op zonder dat je daar bewust mee bezig bent. Het filter in je hoofd is als het ware verdwenen. Alle prikkels díe er zijn, komen bij je binnen en dat kost heel veel energie. 

Jouw levensstijlkeuzes zijn van invloed op de mogelijkheid van een overprikkeld brein. Wanneer je altijd in stilte thuis een boek zit te lezen, ervaar je aanmerkelijk minder prikkels dan wanneer je in jouw salesfunctie het land doorkruist met keiharde muziek in de auto. Verbaas je je over je vermoeide gevoel elke avond, kijk dan eens naar de keuzes in jouw levensstijl. 

Tenslotte is het ook mogelijk dat je op grond van een medische aandoening last hebt van een overprikkeld brein. Zo is het mogelijk dat je door een ongeluk een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) oploopt waardoor je prikkelgevoeligheid is toegenomen. Ook bij aandoeningen zoals ADHD of autisme komt vaak een prikkelverwerkingsstoornis kijken.  

Welke signalen wijzen op een overprikkeld brein?

Van een overprikkeld brein merk je waarschijnlijk in eerste instantie niet zoveel. Jouw hersenen doen er alles aan om de verschijnselen te maskeren zodat je kunt blijven functioneren. Maar vroeg of laat zal overprikkeling je functioneren beïnvloeden. Ben je overgevoelig voor geluid en prikkels, dan ligt een overprikkeld brein op de loer. Herken jij een overprikkeld brein? Symptomen zijn bijvoorbeeld:

  • Vermoeidheid. Door teveel prikkels krijgt je brein niet de tijd te herstellen. Het kost veel energie om elke prikkel apart en bewust te verwerken.
  • Geheugenproblemen. Een overprikkeld brein werkt niet meer zo goed als normaal. Dat kan geheugenproblemen opleveren, je herinnert je iets niet of niet exact meer zoals het is gebeurd. Onthoud daarbij dat je brein gaten zelf in gaat vullen, onder het mom van ‘iets is beter dan niets’. Dat wil je voorkomen!
  • Een gestrest gevoel. Constant prikkels maakt je heel alert. Maar die alertheid gaat op zeker moment niet meer weg. Je bent gestrest en continu klaar voor nieuwe informatie.
  • Snel afgeleid zijn. De veelheid aan prikkels maakt dat je nergens écht mee bezig kunt zijn. Bezig met het één, is je hoofd alweer bij het ander.
  • Geïrriteerdheid. De prikkelfile in je hoofd zorgt dat je het overzicht kwijt bent en je emoties minder goed onder controle hebt. Je wordt kortaf en geïrriteerd.
  • Concentratieproblemen. Je brein heeft helemaal geen focus op je werk, het is veel te druk met het verwerken van alle overige prikkels.
  • Slaapproblemen. De prikkelfile in je hoofd wordt aan het eind van de dag opgelost. Er komen geen nieuwe prikkels meer bij, dus de bestaande kunnen mooi worden opgeruimd. Jammer dat je daardoor niet meer aan slapen toe komt.
  • Stemmingswisselingen. Je hebt je emoties niet meer zo goed onder controle en verbaast je soms over je eigen reactie op een ander. Je emoties schieten alle kanten op, dat zorgt voor stemmingswisselingen.
  • Hoofdpijn. Je hoofd is de hele dag druk met alle prikkels. Een overprikkeld brein zorgt onvermijdelijk voor hoofdpijn. 

Deze symptomen van overprikkeling kunnen zich acuut voordoen of symptomen van chronische overprikkeling zijn. Je kunt je vast voorstellen dat ze het dagelijks functioneren in de weg kunnen staan. Een overprikkeld brein is niet alleen lastig voor jou, ook voor de mensen om je heen kan het een probleem zijn. Relaties komen onder druk te staan en je zelfbeeld is mogelijk ook niet meer zo goed als het was.

overprikkeld brein

Wat kan ik doen aan een overprikkeld brein?

Een overprikkeld brein kan voor een dagje geen kwaad. Je ploft ’s avonds op de bank, gaat op tijd naar bed en de volgende dag heb je nergens meer last van. Toch zijn dit de dagen die je als eerste moet herkennen. Een overprikkeld brein kan voor een keertje namelijk geen kwaad, maar herken je de signalen niet en blijf je op dezelfde weg doorgaan, dan kun je op de lange termijn problemen krijgen. Charlotte Labee schreef zelfs een heel boek over het brein en overprikkeling. Je vindt daar tips en in het boek van Charlotte Labee, Overprikkeld Brein, oefeningen om een overprikkeld brein te kalmeren. 

Terug naar de hoofdvraag! Kan overprikkeling overgaan dan? Ja! Door de signalen van overprikkeling te herkennen, kun je op tijd de juiste keuzes maken en leren om te gaan met situaties waarin veel prikkels zijn. Wat te doen bij overprikkeling? Met deze praktische tips zorg je dat je brein weer tot rust komt:

  • Ga mediteren. Door je bewust te zijn van je omgeving en in te checken bij je gevoel, kom je tot rust. Mediteren – of mindfulness – zorgt dat je bewust bezig bent met je lijf en je gevoel én dat je ontspant. Ook ademhalingsoefeningen kunnen hierbij helpen.
  • Stop met multitasken. Als je brein érgens moe van wordt, is het van multitasken. Hoe efficiënt het ook voelt, uiteindelijk kost het meer tijd en energie om 2 dingen tegelijk te doen dan om ze achter elkaar te doen. Doe liever 1 ding goed dan 2 dingen net niet.
  • Doe een braindump. Soms zit je hoofd vol met van alles en nog wat. Boodschappenlijstjes, inspiratie voor je werk, mooie herinneringen aan afgelopen weekend, ga zo maar door. Allemaal fijn dat je het zo goed onthoudt, maar het neemt wel ruimte in die maakt dat je brein overvol raakt. Doe daarom een braindump: pak pen en papier en schrijf in vijf minuten alles van je af. Daarna heb je weer ruimte voor nieuwe prikkels.
  • Zet een noise cancelling koptelefoon op. Dat is een makkelijke en supersnelle manier om auditieve prikkels buiten te sluiten. Kijk er wel mee uit, teveel wennen aan stilte maakt dat je de prikkels zonder koptelefoon minder goed aankunt. Koptelefoon te duur? Deze tip tegen een overprikkeld brein tweedehands aanschaffen is een goede investering in je eigen gezondheid.

overprikkeld brein

Hoe voorkom ik een overprikkeld brein?

Een overprikkeld brein tot rust brengen is natuurlijk handig. Maar veel belangrijker is het om overprikkeling te voorkomen. Op je werk, thuis en bij thuiswerken. Zo breng je de balans terug in je leven en kun je excelleren in waar je blij van wordt. Je voorkomt een overprikkeld brein met de volgende tips en tricks:

  • Houd een prikkeldagboek bij. Misschien merk je wel op dat je brein overprikkeld is, maar weet je nog niet zo goed waar dat door komt. Met een prikkeldagboek, een soort overprikkeld brein pdf, ontdek je patronen en leer je welke situaties zorgen dat jouw brein overprikkeld raakt.
  • Zet notificaties uit. Hoe minder afleiding, hoe beter. Laat je mail ieder uur binnenkomen, zet je telefoon op stil en werk lekker door. Elke notificatie is een afleiding en dat kost je brein energie.
  • Werk met de pomodoro-techniek. Dat betekent full focus werken in blokjes van 25 of 50 minuten. Daarna houd je 5 of 10 minuten pauze.
  • Plan focustijd. Houd in je agenda blokken vrij waarin niemand je kan bellen of binnen mag komen lopen. Minder prikkels, meer energie.
  • Vergeet je pauzes niet. Pauzes zijn ontzettend belangrijk om je brein even rust te geven. Het maakt je zelfs productiever en creatiever. Misschien ben je veel te druk voor pauze, maar dan is het júist belangrijk om pauze te nemen.

Overprikkeld brein samenvatting

Een overprikkeld brein kan je flink in de weg zitten. Je voelt je moe, hebt hoofdpijn en kunt je niet meer zo goed concentreren. Zonde! Met een paar simpele aanpassingen, kun je gefocust je werken en ben je aan het eind van de dag niet helemaal opgebrand. Dus stop met multitasken, plan focustijd en zet je notificaties uit. Breng de energie weer terug en geniet van je productiviteit!

 

Bericht van @tijdwinst
Bekijken op Threads

 

Blijf op de hoogte over overprikkeld brein via Instagram

Een overprikkeld brein hebben we allemaal wel eens. Wil je praktische tips en meer inzichten over een overprikkeld brein en tips om daarmee om te gaan? Kom dan regelmatig terug op dit blog. We posten regelmatig nieuws over overprikkeling en concentratie. Op Instagram vind je nog veel meer posts over persoonlijke ontwikkeling, snellezen en andere tips om jouw productiviteit te verhogen. Volg Tijdwinst en Björn op Instagram om altijd op de hoogte te zijn.

Veelgestelde vragen over een overprikkeld brein

  • Wat is een overprikkeld brein en wat zijn de symptomen?

    In een overprikkeld brein is de informatieverwerking in de hersenen verstoord. Hoe voelt overprikkeling? Charlotte Labee schreef een boek over het brein, daarin vind je veel symptomen. Lezen te vermoeiend? Overprikkeld brein luisterboek is dan een goed alternatief voor je. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

    • Vermoeidheid
    • Hoofdpijn
    • Geheugenproblemen
    • Concentratieproblemen
    • Geïrriteerdheid

  • Wat zijn de belangrijkste oorzaken van een overprikkeld brein?

    Oorzaken van een overprikkeld brein zijn onder meer:

    • Omgevingsfactoren zoals een drukke werkplek
    • Genetische aanleg, bijvoorbeeld hooggevoeligheid
    • Levensstijl, denk aan veel prikkels door werk en hobby’s
    • Medische aandoeningen zoals autisme, ADHD of NAH

  • Hoe kan ik herkennen of ik een overprikkeld brein heb?

    Door te letten op de signalen, zoals vermoeidheid, concentratieproblemen of een gestrest gevoel.

  • Welke effecten kan een overprikkeld brein hebben op mijn dagelijks functioneren?

    Een overprikkeld brein kan leiden tot verminderde productiviteit, vermoeidheid, emotionele instabiliteit en hoofdpijn. Het kan je relaties en zelfbeeld negatief beïnvloeden. De Overprikkeld brein tour leert je meer hierover.

     

  • Wat zijn enkele strategieën om een overprikkeld brein te kalmeren en te ontspannen?

    Een overprikkeld brein komt tot rust door:

    • Meditatie of mindfulness
    • Stoppen met multitasken
    • Braindumping
    • Noise-cancelling

  • Is er een verschil tussen een overprikkeld brein en stress? Zo ja, wat is dat verschil?

    Ja. Een overprikkeld brein ontstaat door teveel prikkels. Stress treedt op in uitdagende situaties, ook als die prikkelarm zijn. Overprikkeling kan wel leiden tot stress.

  • Zijn bepaalde mensen vatbaarder voor een overprikkeld brein dan anderen?

    Ja. Mensen met hooggevoeligheid, ADHD, NAH of autisme zijn vatbaarder voor een overprikkeld brein. Ook mensen die veel in prikkelrijke omgevingen verkeren zijn gevoeliger voor een overprikkeld brein.

  • Hoe kan ik voorkomen dat mijn brein overprikkeld raakt in een wereld vol constante stimulatie?

    Overprikkeling voorkomen doe je onder andere door:

    • Het bijhouden van een prikkeldagboek
    • Uitschakelen van notificaties
    • Werken met de pomodoro-techniek
    • Focustijd inplannen
    • Regelmatig pauzes nemen

  • Zijn er bepaalde activiteiten of gewoonten die een overprikkeld brein kunnen verergeren?

    Een overprikkeld brein verergert door bijvoorbeeld:

    • Multitasken
    • Constante blootstelling aan prikkels
    • Gebrek aan pauzes en slaap

  • Wat zijn enkele langetermijngevolgen van een chronisch overprikkeld brein en hoe kan ik deze voorkomen?

    Als je een overprikkeld brein negeert, ontstaat chronische overprikkeling. Dat kan leiden tot een burn-out, angststoornissen of blijvende concentratie- en geheugenproblemen.

Volg een training | Snellezen zonder overprikkeld brein

Snellezen zorgt ervoor dat je veel meer informatie dan gebruikelijk kunt opnemen. Hoe zorg je dat je daar geen overprikkeld brein aan overhoudt? In de 1-daagse training Snellezen ontdek je de beste technieken om snellezen onder de knie te krijgen.

Wil je meer weten over een productieve werkdag? Dan is de 1-daagse training Time Management waarschijnlijk iets voor jou. Je leert je tijd efficiënt in te delen om alles van je to do list met gemak voor elkaar te krijgen.

Wie zijn wij? | Cursus Snellezen

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog