Ben jij goed in logisch denken, maar minder in taal? Of juist visueel ingesteld? Leer je sneller door iets te tekenen of het te doen? Dan heb jij op school misschien altijd te horen gekregen dat je geen hoogvlieger was, maar niets is minder waar. Je bent gewoon op een andere manier intelligent.
In mijn trainingen kom ik vaak deelnemers tegen die willen leren snellezen, omdat ze zich ‘geen lezer’ noemen, maar het wel veel moeten doen voor hun werk. Wat blijkt? Die mensen zijn gewoon op een andere manier slim. Ze waren op hun eerste schooldag gelijk een geweldig leider tijdens het tikspel, maar hun taal- en rekentoetsen bleven een obstakel. Ze konden goed pianospelen, maar werden op school bestempeld als ‘lastige leerling’. Dat kan levensbepalend zijn, uit boeken leren lukt niet dús ben je niet intelligent.
Het traditionele IQ-model kijkt namelijk vooral naar taal en rekenen. Dat is het systeem dat we gebruiken op scholen. Het gaat om kennis overbrengen van docent op leerling, studeren uit een stapel boeken en vervolgens toetsen. Maar volgens de meervoudige intelligentie theorie van Howard Earl Gardner zijn er veel meer soorten intelligentie. En dat is goed nieuws voor jou! Jouw leiderschapskwaliteiten of muzikale oor blijken óók iets te zeggen over je intelligentie. Ik pas de praktijk dagelijks toe in mijn trainingen, want ik zie telkens weer hoe het mensen helpt effectiever te leren.
Wat trouwens je IQ niet bevordert, is stress, zo meent voormalig manager schuldhulpverlening bij de gemeente Amsterdam, Miranda van der Tholen. Ze spreekt erover met Time management expert Björn Deusings in de Tijdwinst Podcast.
Wat komt aan bod:
- Wat is meervoudige intelligentie?
- Wat zijn de 8 soorten intelligentie volgens Gardner
- Praktische tips om jouw meervoudige intelligentie te ontwikkelen
- Ontwikkel je sterke intelligentie, niet je zwakke
- Zet jouw meervoudige intelligentie in om te leren
- Ontdek jouw intelligenties en leer op jouw manier
- Meer weten? 5 artikelen
- Veelgestelde vragen over meervoudige intelligentie
Wat is meervoudige intelligentie?
Jouw zelfbeeld nu is waarschijnlijk gevormd in je schooljaren. Hoe ‘intelligent’ je toen werd bevonden, heeft jouw levensloop bepaald. Maar klopt dat wel? Deelnemers aan mijn trainingen die zichzelf ‘niet slim’ vinden, hebben dat allemaal te horen gekregen op school. Zij hadden moeite met traditionele leermethoden. Maar dat zegt niets over je intelligentie in het algemeen. Misschien ben je wel intelligenter dan je altijd dacht.
Want er zijn meerdere manieren om slim te zijn. Wat wordt bedoeld met meervoudige intelligentie?
Het model van Gardner stelt dat mensen intelligent kunnen zijn op verschillende manieren. Howard Gardner onderscheidt acht tot negen verschillende soorten intelligentie. Zo kun je bijvoorbeeld muzikaal slim zijn, lichamelijk of interpersoonlijk intelligent.
Gardner introduceerde zijn theorie in zijn meervoudige intelligentie boek uit 1983. Het wordt inmiddels wereldwijd toegepast in onderwijs, trainingen en coaching. Ook ik maak er veel gebruik van. Sommige wetenschappers noemen de theorie van meervoudige intelligentie achterhaald. Ik beschouw het als een model dat je in de praktijk goed toe kunt passen.
Wat zijn de 8 soorten intelligentie volgens Gardner?
Volgens Gardner zijn er oorspronkelijk acht intelligenties. Later voegde hij daar een negende aan toe. Dus wat zijn de 9 talenten van Gardner? Op een rijtje zijn die de meervoudige intelligentie voorbeelden:
- Taalkundige intelligentie – je bent taalslim: goed met taal, schrijven en spreken
- Logisch-mathematische intelligentie – je bent rekenslim: sterk in redeneren, cijfers en patronen
- Visueel-ruimtelijke intelligentie – je bent beeldslim: je denkt in beelden en ruimtelijke structuren
- Muzikale intelligentie – je bent muziekslim: gevoelig voor klanken, ritmes en melodieën
- Lichamelijk-kinesthetische intelligentie – je bent beweegslim: je leert goed door bewegen en doen
- Interpersoonlijke intelligentie – je bent samenslim: goed in contact met anderen
- Intrapersoonlijke intelligentie – je bent zelfslim: zelfbewust en goed in zelfreflectie
- Naturalistische intelligentie – je bent natuurslim: je hebt aandacht voor natuur, dieren en patronen
- Existentiële intelligentie – je bent bestaansslim: je stelt levensvragen en denkt filosofisch
Deze zogenoemde types of intelligence zijn niet hiërarchisch; geen enkele intelligentie is beter dan een ander. Ik zeg altijd: iedereen is anders slim. Dus gooi die IQ-test aan de kant, kijk naar alle vlakken waarop je intelligentie zich van nature ontwikkelt.
Slim is niet alleen wie goed kan rekenen of taal snapt. Volgens Howard Gardner zijn er 9 soorten intelligentie: muzikaal tot taalkundig. Misschien ben jij niet ‘slecht in leren’, maar gewoon slim op een ándere manier. #tijdwinst #meervoudigeintelligentie
— Tijdwinst.com (@tijdwinst) September 24, 2025
We delen de nieuwste kennis en inzichten op gebied van snellezen en hoe je brein werkt op dit blog. Wil je dagelijks op de hoogte blijven van het laatste nieuws en weetjes over zelfontwikkeling en slim werken? Volg Tijdwinst en Björn dan op Instagram!
Praktische tips om jouw meervoudige intelligentie te ontwikkelen
Oké, er zijn dus verschillende soorten intelligenties. In mijn trainingen zie ik dat ook steeds weer. Het is altijd goed om te ontdekken wat jouw sterke kanten zijn en daar nog beter in te worden. Per intelligentie geef ik je wat tips om mee aan de slag te gaan.
Linguïstische intelligentie
Ben je verbaal sterk? Houd een dagboek bij, schrijf verhalen of lees verschillende genres boeken. Of doe zoals ik: ga spreken voor groepen. Schrijvers, journalisten en advocaten maken optimaal gebruik van deze intelligentie.
Mathematische intelligentie
Deze intelligentie ontwikkel je door het maken van sudoku’s, te schaken of te leren programmeren. Train je brein met rekensommetjes tijdens dagelijkse routines en oefen met je analyserend vermogen. Mathematische intelligentie is vaak goed ontwikkeld bij ingenieurs, programmeurs en accountants.
Ruimtelijke intelligentie
Stimuleer je ruimtelijk denken door te tekenen, schilderen of fotograferen. Of ga aan de slag met 3D-puzzels of LEGO-bouwwerken. Je kunt je ruimtelijke intelligentie ook stimuleren door te werken met mindmaps en visuele schema’s. Beeldend kunstenaars, architecten en ontwerpers hebben deze intelligentie sterk ontwikkeld.
In onderstaande video legt Time management expert Björn Deusings je uit hoe je een woordweb kunt maken met de handige app Mindmeister.
Ritmische intelligentie
Door muziekles te nemen, bewust naar verschillende muziekstijlen te luisteren en eigen melodieën te maken, train je je ritmische intelligentie. Muzikanten, dirigenten en geluidstechnici maken hier dagelijks gebruik van.
Kinesthetische intelligentie
Ga het leven bewegend door en beoefen verschillende sporten. Sta je voor een groep zoals ik, gebruik je handen dan en loop over het hele podium. In je vrije tijd kun je handvaardigheden trainen zoals knutselen, naaien of timmeren. Kinesthetische intelligentie is goed ontwikkeld bij atleten, dansers en chirurgen.
Interpersoonlijke intelligentie
Oefen met actief luisteren in gesprekken en leer verschillende gesprekstechnieken, bijvoorbeeld in één van onze trainingen. Of sluit je aan bij groepsactiviteiten. Psychologen, verkopers en docenten kunnen anderen goed begrijpen en effectief samenwerken dankzij hun goed ontwikkelde interpersoonlijke intelligentie.
Intrapersoonlijke intelligentie
Beoefen mindfulness, ga mediteren, houd een emotiedagboek bij en reflecteer op je eigen gedrag. Dat alles stimuleert je intrapersoonlijke intelligentie. Therapeuten, coaches en onderzoekers kunnen hun emoties goed herkennen en zelfbewust handelen.
Natuurgerichte intelligentie
Begin met een moestuin, observeer en documenteer de natuur rondom je huis en zorg gewoon dat je vaker buiten bent. Ga bijvoorbeeld regelmatig wandelen of kamperen. Dat alles zorgt voor een sterke natuurgerichte intelligentie. Een intelligentie die goed is ontwikkeld bij biologen, dierenartsen en hoveniers.
Existentiële intelligentie
Deze intelligentie ontwikkel je door filosofische boeken te lezen, te discussiëren over ethische dilemma´s en eigen waarden en overtuigingen te beschrijven. Het is een intelligentie die goed is ontwikkeld bij filosofen, theologen en sociologen. Zij denken graag na over fundamentele levensvragen.
Handige tips, maar het leuke aan de theorie is dat je niet alle Gardner intelligenties hoeft te beheersen en ontwikkelen. Focus op jouw sterke punten en ontwikkel die verder. Met deze tips versterk je jouw natuurlijke talenten en groei je daar mee verder.
Ontwikkel je sterke intelligentie, niet je zwakke
Misschien werd je vroeger niet als slim gezien, simpelweg omdat je niet taalslim of rekenslim was. Daar is je hele loopbaan op gebaseerd. Maar waarschijnlijk ben je dan op één van de andere vlakken wél slim. Bijvoorbeeld goed met muziek (muziekslim) of goed in sport (beweegslim). Als je weet welk soort slim jij bent, kun je je daar op verder ontwikkelen. Dat gaat een beetje in tegen wat je altijd is aangeleerd. Normaal gesproken gaan we harder werken aan de dingen waar we nog niet zo goed in zijn. Extra bijles om je rekentoets te halen of je sociale vaardigheden opkrikken om jouw vaardigheden in klantcommunicatie te verbeteren. Gardner draait dat om: laat anderen doen waar zij goed in zijn en ga zelf aan de slag met jouw talent.
Zet jouw meervoudige intelligentie in om te leren
En nee, dat is geen beperkte visie. Gardner kreeg vaak te horen dat zijn theorie mensen beperkt. Je kunt rekenen niet laten varen als je goed bent in taal bijvoorbeeld. En door te zeggen dat iemand op het ene vlak slim is, zeg je vooral dat hij dat op andere vlakken níet is. Maar Gardner ziet dat anders. Hij meent dat mensen een hele reeks aan intelligenties hebben.
En sterk of zwak zijn op het één, zegt niets over de andere intelligenties. Maar weten waar je goed in bent, helpt je te focussen op je talent in plaats van op je zwaktes.
Een voorbeeld: iemand die beweegslim, samenslim en muziekslim is, was op school misschien niet direct een uitblinker. Dat is logisch, taalslim en rekenslim staan niet in het rijtje en meervoudige intelligentie op school is nog niet de norm. Toch is iemand met deze combinatie van intelligenties ook waardevol. Het is bijvoorbeeld een uitstekende fysiotherapeut in groepstherapie die in het weekend in een band speelt. Dát is volgens Howard Gardner meervoudige intelligentie. Het één doet niet onder voor het ander, je zet gewoon in op je sterke kanten.
Ontdek jouw intelligenties en leer op jouw manier
Heb jij een idee hoe jouw verdeling van intelligenties er uit ziet? Bedenk eens waar jouw sterke kanten zitten, wat je verder kunt ontwikkelen en wat je beter kunt laten gaan. En realiseer je dat je niet overal goed in hoeft te zijn. Jouw talent vult het talent van een collega prima aan. Samen zijn jullie een topteam. En als jij als kind de hele dag lieveheersbeestjes zocht en takjes verzamelde, is het misschien tijd weer eens wat vaker de natuur in te trekken.
Zet in op jouw kracht, dat is wat de theorie van meervoudige intelligentie jou wil meegeven. Vind jouw talent, investeer erin en blink uit als nooit tevoren.
Veelgestelde vragen over meervoudige intelligentie
-
Wat is meervoudige intelligentie precies?
Meervoudige intelligentie is een theorie van Howard Gardner. De theorie gaat ervan uit dat iedereen verschillende soorten intelligenties heeft. Er zijn negen different kinds of intelligence en in een aantal daarvan ben je goed en in andere weer wat minder.
-
Wie heeft het concept van meervoudige intelligentie ontwikkeld?
De theorie van meervoudige intelligentie werd ontwikkeld door Howard Earl Gardner van Harvard University. Hij ontwikkelde de theorie in de jaren ’80 en ging daarmee lijnrecht in tegen de traditionele manier van intelligentie meten via een IQ-test.
-
Wat zijn de 8 (of meer) vormen van intelligentie volgens dit model?
De theorie van Gardner kwam uiteindelijk uit op 9 different types of intelligence of different forms of intelligence. Dat zijn:
- verbaal/ linguïstische intelligentie (taalslim)
- logisch/mathematische intelligentie (rekenslim)
- visueel/ruimtelijke intelligentie (beeldslim)
- muzikaal/ritmische intelligentie (muziekslim)
- lichamelijke/kinesthetische intelligentie (beweegslim)
- interpersoonlijke intelligentie (samenslim)
- intrapersoonlijke intelligentie (zelfslim)
- natuurgerichte intelligentie (natuurslim)
- existentiële intelligentie (bestaanslim)
-
Hoe verschilt meervoudige intelligentie van het traditionele IQ?
Een IQ-test meet vooral jouw logisch-mathematische en linguïstische intelligentie. Maar Gardner stelt dat er meer vormen van intelligentie zijn. Een laag IQ zegt niets over jouw andere intelligenties.
-
Hoe weet ik welke intelligenties bij mij het sterkst ontwikkeld zijn?
Door goed naar jezelf te kijken. Waar ben je goed in, wat vind je leuk en wat gaat je makkelijk af? Of doe een meervoudige intelligentie test om duidelijkheid te krijgen over jouw sterke en zwakke punten.
-
Hoe kan ik mijn leerstijl afstemmen op mijn dominante intelligenties?
Heb je een meervoudige intelligentie volgens Gardner test gedaan? Dan weet je welke intelligenties bij jou sterk zijn. Ben je muziekslim? Gebruik dan melodieën om dingen te onthouden. Of gebruik jouw beeldslimheid om met mindmaps te leren.
-
Kan ik ook leren via een intelligentie die bij mij minder sterk is?
Dat kan. Hoe meer je jezelf traint in intelligenties die minder sterk zijn ontwikkeld, hoe beter je daarin wordt. En jezelf ontwikkelen op zo’n vlak, gaat weer makkelijker door gebruik te maken van je sterke intelligenties.
-
Hoe helpt het kennen van meervoudige intelligenties bij concentratie of motivatie?
Door je sterke intelligenties in te zetten bij leren en werken, blijf je gemotiveerd en betrokken. Je bent langer geconcentreerd en haalt meer voldoening uit je taak.
-
Hoe kunnen docenten of ouders meervoudige intelligentie toepassen in onderwijs of opvoeding?
Het zou helpen als zij verschillende manieren van leren aanbieden en meervoudige intelligentie bij kinderen herkennen. Kijk naar wat past bij kinderen en stimuleer talenten van het individu. Herken en ontwikkel individuele sterktes van kinderen om hen krachtig neer te zetten.
-
Is meervoudige intelligentie wetenschappelijk bewezen of meer een praktisch model?
Er zijn verschillende critici die het model achterhaald vinden. tegelijkertijd wordt het veel gebruikt, omdat het zo praktisch toepasbaar is. En wetenschappelijk bewezen of niet, als het werkt, dan werkt het.
Wie zijn wij? | Cursus Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog