Je collega die als zenuwtrek maar op zijn pen blijft klikken. Een andere collega die blijkbaar nog nooit van bellen in aparte ruimtes heeft gehoord. Of je huisgenoot die de televisie wel heel hard heeft staan voor zijn lievelingsserie. Geluidsoverlast is altijd vervelend. Maar al helemaal als jij snel overprikkeld bent door geluid. Hoe raak je minder snel afgeleid? Dit zijn onze focus-tips. 

Wat komt aan bod?

Wat is overprikkeling door geluid?

Als je overprikkeld bent door geluid, dan komen geluidsprikkels zo sterk binnen dat het je in de weg zit bij je dagelijkse functioneren. Je kunt je bijvoorbeeld minder goed focussen als je collega naast je belt of als je huisgenoot – als zenuwtrekje – met zijn voet op de grond tikt. 

Je ergert je aan het geluid, het haalt je uit je concentratie en je kunt er zelfs gestrest van raken. 

Geluidsoverprikkeling kan er bij iedereen anders uitzien. Voorbeelden van symptomen zijn:

  • Je hebt er last van dat geluiden hard binnenkomen.
  • Je kunt slecht tegen geluiden. Het kan dan gaan om specifieke geluiden (zoals schuiven met stoelen of smakken), maar ook om geluiden in het algemeen. Of misschien kun je vooral niet tegen harde geluiden. 
  • Jouw tolerantie van geluid ligt lager dan die van mensen om je heen. Je hebt bijvoorbeeld meer last van het driftige tikken van je collega op zijn toetsenbord dan je andere kantoorgenoten. 
  • Je wordt gestrest, boos of verdrietig van bepaalde geluiden.
  • Je hebt de neiging om je vingers in je oren te steken of weg te gaan uit een omgeving met veel of vervelend geluid.
  • Je focus is minder goed, omdat geluid je sneller uit je concentratie haalt.
  • Je hoort meer. Een hoog piepje dat een ander niet opvalt, gaat bij jou door merg en been.

Overprikkeld door geluid

Waarom kan ik niet tegen geluid?

Gevoelig zijn voor geluid kan allerlei oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld komen door hyperacusis. Dit betekent dat je hooggevoelig bent voor geluid. Het betekent dat je tolerantie voor geluid lager is dan gemiddeld (bijvoorbeeld door hersenletsel, gehoorbeschadiging, stress of een andere oorzaak). Je ervaart geluiden sneller als heel hard, onaangenaam of soms zelfs pijnlijk. Dat komt doordat je hersenen geluidsprikkels te sterk verwerken.

Gevoeligheid voor geluid kan samenhangen met bijvoorbeeld stress, overspannenheid, burn-out of angst.

Een paar voorbeelden:

  • Je hebt misofonie. De betekenis van misofonie is dat je bepaalde geluiden niet kunt uitstaan. Je ervaart haast een walging als je bepaalde geluiden hoort. Je krijgt daar een heftige reactie op en kunt het niet verdragen. Denk aan niet tegen eetgeluiden kunnen, de kriebels krijgen van het verschuiven van een stoel of bepaalde hoge tonen niet kunnen verdragen.
  • Je bent hooggevoelig voor geluid. Als je hoogsensitief bent, komen prikkels sterker bij je binnen. Dat kan gelden voor geluid, maar ook voor bijvoorbeeld geur of lichtflitsen. Je neemt geluiden en andere prikkels sterker waar en verwerkt die ook diepgaander. Dat betekent dat je sneller last hebt van overprikkeling.
  • Je bent gevoelig voor geluid door vermoeidheid. Je herkent het misschien wel: als je slecht hebt geslapen en erg vermoeid bent, kun je de ruziënde buren, fluitende huisgenoten of hard kletsende collega’s minder goed verdragen.
  • Je bent overgevoelig voor geluid door stress. Dit is vergelijkbaar met het vorige punt. Heb jij stress omdat je een verslag vóór de deadline vandaag moet versturen? Dan zal je eerder last hebben van een collega die uitgebreid aan het telefoneren is aan het bureau naast je. Je staat door de deadline die in je nek hijgt al op standje alert en kunt daardoor geluid slechter verdragen. Bij een burn-out is er ook sneller sprake van overprikkeling in de hersenen.
  • Je bent door een medische oorzaak sneller overprikkeld. Zo kunnen mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) prikkels minder goed verdragen. Hetzelfde geldt bij onder meer Parkinson, MS en migraine.
  • Je hebt een prikkelverwerkingsstoornis. Als je bijvoorbeeld autisme, ADD of ADHD hebt, kun je meer last hebben van geluiden.

Overigens hoeft er niet altijd een achterliggende oorzaak bij jou te zijn die de overprikkeling door geluid verklaart. Als jij bijvoorbeeld de hele dag naast een bouwkraan werkt, een orgel voor je deur hebt staan of een half uur je luid telefonerende collega moet aanhoren terwijl je je probeert te focussen, dan is het niet meer dan logisch dat je na een tijdje overprikkeld bent. 

Overprikkeld door geluid

Waarom wil je iets doen aan die overprikkeling?

Misschien denk je in jezelf “Stel je niet aan, zit het uit!”. Maar dat is niet altijd het beste idee. Natuurlijk kun je niet al het geluid om je heen cancelen (alhoewel, de noise-cancelling headphones van nu worden steeds beter!). Soms moet je collega nu eenmaal bellen, ritst iemand een boterhamzakje open voor zijn lunch of heeft je partner acuut zin om naast jou een appel op te eten. Moet kunnen! 

Maar structurele overprikkeling door geluid is wel iets wat je wilt voorkomen. Hierom:

  • Continue overprikkeling door geluid levert veel stress op. Je rust minder goed uit, omdat je hersenen onbewust steeds aandacht besteden aan het geluid om je heen.
  • Je focus is minder goed, omdat een deel van je aandacht steeds uitgaat naar het geluid. 
  • Je kunt minder goed slapen, waardoor je overdag ook minder goed uitgerust bent. Dat is funest voor je productiviteit (en je humeur). 
  • In uitzonderlijke gevallen (zoals wanneer je dagenlang probeert thuis te werken terwijl je huis wordt verbouwd met een drilboor en een elektrische zaag), kan hard geluid permanente gehoorschade opleveren. 
  • Bovenal levert het natuurlijk veel frustratie op. 

Wat te doen bij overprikkeling door geluid?

“Voorkomen is beter dan genezen”

luidt de eeuwenoude slogan. En als het aankomt op irritante geluiden is dat een waarheid als een koe. Op een andere plek gaan zitten of op de dagen dat de borende bouwvakkers voor je deur werken maar naar kantoor gaan, is dus een prima oplossing. Maar ja, je kunt niet elke geluidsproducerende situatie uit de weg gaan. 

Op kantoor én thuis is nu eenmaal geluid om je heen (of je moet de eigenaar zijn van een leuk hutje op de muisstille hei). Zolang je niet in een hutje op de hei woont en werkt, zijn dit 7 praktische tips om te voorkomen dat je overprikkeld raakt door geluid:

1. Trakteer jezelf op een noise-cancelling headphone of oordopjes

Het geluid is dan misschien niet weg te maken. Je kunt wel voorkomen dat het tot jouw oren doordringt. Dé oplossing zijn twee oude bekenden. Ten eerste kun je investeren in een noise-cancelling headphone. Kost wat, maar het zorgt er wel voor dat jij van je bellende collega’s, borende buren en ander geluidsongemak zo goed als geen last meer hebt. Mensen moeten wel heel hard praten, wil je het er nog doorheen horen.

Vind je een koptelefoon niet fijn? Kijk dan naar oordopjes op maat. Die kun je jezelf bij de audicien laten aanmeten en houden ook veel geluid tegen. Vooral als je gevoelig bent voor geluiden ‘s nachts (zoals snurkende echtgenoten of nachtbrakende buren) is dit een uitkomst. Ook naar het werk kun je de oordopjes meenemen. Laat dan wel aan je collega’s weten dat je oordopjes in hebt (om vragende blikken te voorkomen als je niet reageert).

Kleine kanttekening: sommige experts zeggen dat noise-cancelling headphones niet ideaal zijn als je al snel overprikkeld door geluid bent. Als je gewend raakt aan een prikkelarme omgeving, kan dat je gevoeligheid voor geluid namelijk verergeren. Dus zet je koptelefoon niet standaard op, maar alleen als je echt last hebt van hard of veel geluid.

2. Laat het weten als iemand te veel geluid maakt

Tuurlijk, je collega moet soms een appel kunnen eten aan zijn bureau. En af en toe moet er nu eenmaal gebouwd worden voor je voordeur. Maar soms is er prima iets aan de geluidsoverlast te doen. Dé tip daartegen? Spreek je uit. 

Geef op een constructieve manier feedback aan je collega, buurman, huisgenoot of een andere geluidsproduceerder. Laat op een nette, niet aanvallende manier weten dat je er last van hebt en doe een voorstel voor hoe het anders kan.

  • Belt je collega vaak in open ruimtes? Vraag of hij voortaan voor telefoontjes een andere plek kan opzoeken in het gebouw.
  • Klust je buurman op tijden dat jij probeert te slapen? Vraag of hij overdag kan timmeren aan zijn huis.
  • Heb je veel last van de grote hoeveelheid piepjes van de enthousiaste groepsapp waarin je collega zit? Vraag of ze haar geluid voor die app kan dempen.
  • Vind je het vervelend dat je elk woord kan horen van wat je huisgenoot tegen zijn collega’s zegt terwijl jij in een andere ruimte werkt? Vraag of je huisgenoot oortjes kan gebruiken, de deur kan sluiten of zachter kan praten.
  • Word je gek van de luide gesprekken bij het koffiezetapparaat waar jij pal naast werkt? Geef het aan bij je baas (in de hoop dat je een andere plek kunt krijgen) of vraag aan de koffieleuten of ze ergens anders kunnen kletsen. 

Zolang jij het netjes vraagt en niet direct gaat roepen “Waarom maken jullie zo veel herrie?”, zullen mensen vaak wel bereid zijn om mee te denken. Lees ook onze tips om constructieve feedback te geven én onze tips om te voorkomen dat de ander zich aangevallen voelt.

3. Probeer ontspanningstechnieken

Maar oké oké, je collega’s, huisgenoten en buren zijn ook maar mensen. Soms produceren ze geluid en heb jij geen koptelefoon bij de hand. Wat je dán kunt doen als je niet overprikkeld door geluid wilt raken? Ga aan de slag met ontspanningsoefeningen. Een paar manieren daarvoor zijn:

  • Leg je handen op je buik en adem een paar keer diep in en uit. Focus op je ademhaling. Zo verschuif je je focus van het geluid naar je ademhalingen. Dat brengt rust. Net als deze ademhalingsoefening.
  • Maak een wandeling tussen het werken door, zodat je even tot bedaren kunt komen en niet de hele tijd in het geluid zit.
  • Doe in gedachten een body scan, waarbij je kort stilstaat bij elk onderdeel van je lichaam (van je teen tot je kruin). Zo kom je weer meer tot jezelf in plaats van je aandacht volledig bij het geluid te leggen.

Overprikkeld door geluid

4. Zet zelf een geluidsbron aan (zoals binaural beats)

Als het verder doodstil is, heb je extra veel last van bepaalde geluiden. Wat dan kan helpen, is om zelf een geluidsbron aan te zetten. Je kunt daarbij kiezen voor white noise. Dat is een specifiek rustig zoemgeluid dat je helpt om beter te focussen of tot rust te komen. Deze toon is monotoon en constant, en leidt je hersenen af van geluid van buitenaf. Op YouTube en Spotify kun je allerlei fragmenten van white noise vinden om af te spelen.

Ook andere geluidsbronnen zijn mogelijk. Misschien vind je het thuis bijvoorbeeld fijn om je wasmachine aan te zetten zodra je ander geluid hoort (mits je daadwerkelijk een wasje te draaien hebt natuurlijk). Dan is het minder hoorbaar. Je kunt ook neuriën (tip: doe dit niet als je op kantoor zit, met het oog op je collega’s!) of de radio aanzetten.

Een goede focustip qua geluid zijn binaural beats. Dat werkt als volgt. Meestal neem je geluid waar met je beide oren. Je brein doet zijn best om het geluidsverschil tussen de twee oren te compenseren door een derde trilling aan te maken. Daar maken binaural beats slim gebruik van door jouw hersenen aan een bepaald trillingsverschil bloot te stellen, waardoor ze een specifieke derde trilling aanmaken. Het brein komt zo in een bepaalde staat. Er bestaan bijvoorbeeld binaural beats om te leren, om meer te onthouden of om te ontspannen. 

Ons artikel over binaural beats is een handig startpunt. En wil je een paar fragmenten luisteren om te merken of het voor jou werkt? Dan is YouTube je beste vriend (again!).

5. Voorkom stress en slaap voldoende

Je hebt sneller last van overprikkeling als je slecht slaapt, gespannen bent of veel stress ervaart. Daarom is het ook een belangrijke tip om stress te beperken en voor voldoende nachtrust te zorgen. Hoe je stress uit je leven bant? Daar schreef Björn een mooi boek over: ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’, met een praktisch stappenplan om in minder tijd meer gedaan te krijgen en daarbij ook nog de rust te behouden.

En lees je liever online? Spiek dan bij onze 101 timemanagement-tips om jouw planning zo in te richten dat je stress voortaan de baas bent. Of volg Tijdwinst en Björn op Instagram om dagelijks praktische tips te krijgen waarmee je meer rust en minder stress ervaart.

6. Accepteer dat er geluid is én dat je er gevoelig voor bent

Hoe meer je focust op het omgevingsgeluid, hoe groter je frustratie erover wordt. Probeer daarom je focus te verschuiven van het geluid naar iets anders. 

Probeer te accepteren dát er geluid is en je focus vast te blijven houden op waar je mee bezig bent. En vind je dat lastig? Zet ander geluid aan of blijf jezelf aansporen om je gedachten te verzetten. 

Hoe meer je je namelijk gaat ergeren aan het geluid, hoe meer je centrale zenuwstelsel geactiveerd wordt. Daardoor komt een prikkel vervolgens alleen maar extra sterk binnen.

Je zult merken dat overprikkeling kan overgaan als je even rust neemt én als je probeert om de focus van de prikkel te verschuiven naar iets anders. Maak bijvoorbeeld even een praatje, pak even koffie of zet je headphone op. Dan kun je daarna weer zonder overprikkeling verder.

7. Leer je focus te verbeteren

Een laatste tip die we je als Snellezen.com natuurlijk niet kunnen onthouden: leer om je focus vast te houden. Ook als jij sneller last hebt van de symptomen van overprikkeld zijn, kun je voorkomen dat geluid je direct uit je focus haalt.

Op onze site vind je veel tips om je concentratie te verbeteren. Alvast een paar tipjes van de sluier:

  1. Probeer de Pomodoro-techniek, waarbij je steeds in blokken van 25 minuten (of 50 minuten) aan een taak werkt om in de flow te blijven.
  2. Stop met multitasken en focus je steeds op één taak.
  3. Neem regelmatig pauzes, zodat je beter gefocust kunt blijven. 
  4. Voorkom extra externe prikkels van bijvoorbeeld je telefoon of e-mail. Zet daarom je notificaties en geluid uit als je je wilt concentreren.
  5. Leg een notitieboek naast je bureau, zodat je plotselinge ingevingen of “Oh niet vergeten om…”-punten kunt noteren.

Hoe beter jouw focus is, hoe minder invloed geluid van buitenaf op je zal hebben. 

Overprikkeld door geluid

Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over overprikkeld door geluid

  • Hoe merk je dat je overprikkeld bent?

    Vaak heb je geen overprikkeling-test nodig om te weten hoe laat het is. Bekende symptomen van een overprikkeld zenuwstelsel zijn eerder geïrriteerd raken, sneller boos zijn dan anders, een verminderde focus, stress ervaren en misschien ook vermoeid zijn.

  • Waarom ben ik zo snel overprikkeld?

    Dit kan komen doordat je meer stress of spanning ervaart dan anders. Dat werkt overprikkeling in de hand. Verder kun je sneller overprikkeld zijn als je hoogsensitief bent of als je last hebt van onder meer ADD, niet-aangeboren hersenletsel, autisme, Parkinson, MS, depressie of angst. Specifiek overprikkeld raken door geluid kan ook te maken hebben met hyperacusis. Dit betekent dat je hersenen geluid sterker verwerken dan bij anderen.

Tip voor meer focus: volg een cursus snellezen

Zoals we al zeiden: leren om je focus beter vast te houden, helpt om minder snel overprikkeld te raken door geluid of andere typen prikkels. En het helpt je ook nog om je werk sneller gedaan te krijgen én dingen beter te onthouden. Klinkt als een win-win, toch?! 

Hoe jij voortaan sneller leest, een kei wordt in dingen onthouden én je mindmappingtechnieken verbetert? Dat leer je allemaal bij onze cursus ‘Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmapping’. Zo kun jij je focus beter vasthouden. Oók met geluid om je heen.

Wie zijn wij? | Training Snellezen

Bij Tijdwinst helpen we professionals om slimmer (samen) te werken en om meer uit zichzelf, uit hun werk en uit samenwerkingen te halen. Je focus verbeteren, sneller lezen en handige geheugentechnieken aanleren is daar een belangrijk onderdeel van. Maar we geven ook trainingen over andere relevante thema’s. Van timemanagement tot assertiviteit.

Benieuwd naar ons trainingsaanbod of onze andere artikelen? Lees verder op onze websites of meld je direct aan voor een training.