Deep reading: waarom, hoe en wanneer je kiest voor aandachtig lezen

De kans is groot dat je niet elk woord van dit artikel zorgvuldig doorleest, maar deze tekst snel scant en vluchtig doorleest. Dit doe je waarschijnlijk niet alleen bij dit artikel, maar alles wat je tegenwoordig leest. Door de hoeveelheid informatie die we dagelijks op ons af krijgen, is dat niet gek en soms zelfs juist heel handig. Maar we verliezen daardoor wel ons vermogen om diep te kunnen lezen, ook wel deep reading genoemd.

Wat komt aan bod:

1. De invloed van het digitale tijdperk
2. Wat is deep reading?
3. Waarom diep lezen belangrijk is
4. Deep reading vs skimmen
5. Deep reading tips
6. Deep reading in het kort
7. Veelgestelde vragen over deep reading

De invloed van het digitale tijdperk

Het digitale tijdperk heeft natuurlijk een enorme impact gehad op ons vermogen om ons te kunnen concentreren. Digitale afleidingen liggen continu op de loer en verleiden ons brein om de aandacht daarnaar te verleggen. Het resultaat daarvan is dat de manier waarop we lezen in het digitale tijdperk ook ingrijpend is veranderd en we het vermogen verliezen om diep te lezen.

In dit artikel gaan we daarom in op wat deep reading is, waarom het belangrijk is om dit te kunnen toepassen, hoe het verschilt met andere leestechnieken en hoe je het vermogen om diep te kunnen lezen weer kunt terugvinden en ontwikkelen. 

Ready? Lees snel verder!

Wat is deep reading?

Een synoniem voor deep reading is aandachtig lezen. En dat is eigenlijk waar het om draait: je volle aandacht bij de tekst houden. De tekst niet alleen woord voor woord lezen, maar ook daadwerkelijk begrijpen en/of voelen wat er gezegd wordt. 

Je zou deep reading dan ook kunnen omschrijven als kritisch lezen. Je neemt echt de tijd om je te verdiepen in de tekst en leest op een intensieve, doordachte en reflectieve manier, zodat je conclusies kunt trekken uit wat je net hebt gelezen en de boodschap of informatie beter kunt onthouden.

Weet wel: deep reading is echter meer dan kritisch lezen, het kan ook gaan om het beleven van de tekst. Dit is het geval bij fictieve teksten, waarbij je helemaal wordt ‘ondergedompeld’ in het verhaal.  

Waarom diep lezen belangrijk is: de effecten van diep lezen

Kort gezegd helpt deep reading ons om complexe ideeën beter te begrijpen, kritisch na te denken, empathie te ontwikkelen en de concentratie te verbeteren. 

1. Meer begrip en beter kritisch nadenken

Bij deep reading neem je de tijd om niet alleen de woorden te begrijpen, maar ook de context, onderliggende betekenissen en verbanden. Dit helpt je om ideeën beter te doorgronden en hier kritisch over na te denken. 

2. Empathie door lezen

Tijdens het lezen van literatuur, romans of andere verhalen, kun je je inleven in de gevoelens, gedachten en ervaringen van de personages. Dit vergroot je empathisch vermogen en het begrip voor verschillende perspectieven en culturen. Het stimuleert overigens ook je creativiteit en verbeeldingskracht.

3. Focus en concentratie verbeteren

Met al die snelle media en al dat oppervlakkig scrollen, helpt deep reading om je vermogen tot langdurige concentratie te verbeteren. Het vereist en bevordert een diepere mentale focus, wat in veel aspecten van het leven nuttig is.

4. Cognitieve vaardigheden verbeteren 

Zelfs zonder digitale afleidingen is ons brein helemaal niet gemaakt om te lezen. Daarom is diep lezen een complex proces. Wanneer we deze leestechniek toepassen en de tekst op een dieper niveau hebben begrepen, hebben al onze vier hersenkwabben hier een aanzienlijke bijdrage aan geleverd. Een tekst dieper lezen verandert ons fysiologisch. Door te lezen leg je namelijk nieuwe hersenverbindingen aan. 

5. Deep reading en persoonlijke ontwikkeling

Deep reading is niet alleen een intellectuele oefening, het is een krachtig middel om jezelf beter te begrijpen en je leven bewuster en rijker te maken. Deze leestechniek stimuleert zelfreflectie, groei, en een beter begrip van de wereld en jezelf. 

Door diep te lezen, investeer je dus in je persoonlijke groei op zowel emotioneel als cognitief niveau!

Deep reading vs skimmen: wat is het verschil?

Deep reading is eigenlijk het tegenovergestelde van skimmen, waarbij je je ogen snel over de tekst laat gaan en deze scant voor belangrijke informatie. Het kennen van dit soort verschillende leesstrategieën, of leestechnieken, is belangrijk. Zo kun je afhankelijk van je doel de juiste leestechniek toepassen. 

Skimmen kan bovendien een goede eerste stap zijn in het deep reading proces. Het zal je een goede indruk geven over waar de tekst over gaat en welke aspecten belangrijk zijn, voordat je je echt compleet stort op de tekst.

Deep reading tips: hoe kun je je leesvaardigheden ontwikkelen?

Na het skimmen van de tekst is het tijd om daadwerkelijk diep te lezen. Hoe pak je dit aan? We geven een aantal tips.

1. Langzaam lezen

Het is een open deur, maar daarom niet minder belangrijk. Deep reading is langzaam lezen. Hoe langzamer je immers leest, hoe meer je jezelf de tijd geeft om de tekst te begrijpen en de informatie in je op te nemen. Je hebt dan genoeg tijd om de tekst te analyseren en/of jezelf in het verhaal te verplaatsen. 

2. Digitale afleidingen verminderen

Maak het jezelf makkelijk om te kunnen concentreren, en verminder de (digitale) afleidingen. Zet je telefoon op stil, zoek een rustige omgeving op en lees de tekst op papier, door een fysiek boek te lezen of de tekst uit te printen. 

3. Vragen stellen

Door jezelf vragen te stellen onder het lezen, kun je de tekst analyseren en kritisch nadenken over wat de schrijver probeert te zeggen. Wat zijn de technieken die de schrijver heeft gebruikt, en waarom is er voor deze technieken gekozen? Wat zijn gebruikte argumenten? Welk gevoel probeert de schrijver over te brengen? 

Verleg tijdens het lezen ook af en toe de focus van de schrijver naar jezelf. Heb je iets geleerd van wat je net hebt gelezen? Welk gevoel heeft de tekst jou gegeven? Ben je het eens met wat er wordt geschreven?

4. Maak aantekeningen

Ook het gebruiken van één of beide van de volgende slow reading technieken, helpt je om de tekst op een dieper level te lezen:

• Annoteren: markeer interessante zinnen of passages en maak notities aan de zijkant of in een apart notitieboekje.
• Samenvatten: vat tijdens elke sessie de kernpunten en -argumenten samen.

5. Regelmatig oefenen

Net zoals elke andere vaardigheid is het belangrijk om deep reading te oefenen en regelmatig te doen, om het echt onder de knie te krijgen. Onthoud dat je brein niet gemaakt is om te lezen, dus zal die je blijven aanmoedigen om de tekst te scannen en op te schieten. Deep reading hoort moeilijk te zijn. Geef niet op en oefen regelmatig, en je zal zien dat het steeds makkelijker gaat. 

Deep reading, in het kort

In het digitale tijdperk, waar afleidingen continu aanwezig zijn, is ons vermogen om diep te lezen afgenomen. Deep reading, oftewel aandachtig lezen, vraagt om volledige focus en stelt ons in staat om teksten intensief te begrijpen en beleven. Deze leestechniek is belangrijk omdat het ons helpt om dieper na te denken, empathie te ontwikkelen, en cognitieve vaardigheden te verbeteren.

Om deze leestechniek en vaardigheid te ontwikkelen, is het belangrijk om langzaam te lezen, digitale afleidingen te verminderen, jezelf vragen te stellen, aantekeningen te maken en regelmatig te oefenen. Ondanks de uitdagingen levert het waardevolle voordelen op voor persoonlijke en intellectuele ontwikkeling.

Beter leren snellezen? Volg onze cursus Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmapping

Deep reading verschilt sterk van skimmen, waarbij je snel door een tekst gaat, maar beide technieken kunnen elkaar aanvullen afhankelijk van het doel. Wij zetten ons in om je verschillende technieken te leren, zodat je bij een tekst kunt kiezen wat het beste bij je uiteindelijke doel past.

Wanneer je teksten snel wil lezen, is het wel belangrijk dat je dit efficiënt doet en de belangrijkste informatie onthoudt. Is dit een uitdaging voor je? Tijdens onze 1-daagse cursus snellezen leer je niet alleen twee keer sneller te lezen, je krijgt ook allerlei technieken om je geheugen te trainen. 

Check ook deze artikelen

• Begrijpend lezen met uitsterven bedreigd door oriënterend lezen?
• Beter lezen? Een 4-stappenplan naar goed begrijpend lezen
• Tijdbesparende tip: leer snellezen (maar wel zó)

Veelgestelde vragen over deep reading

• Wat is deep reading precies?

  Deep reading is een leestechniek waarbij je een tekst aandachtig en langzaam leest. In tegenstelling tot oppervlakkig lezen of skimmen, moedigt het aan tot kritisch denken, reflectie en actieve betrokkenheid bij de inhoud. Bij non-fictie richt het zich op analytisch denken en begrip, terwijl het bij fictie draait om empathie en het beleven van het verhaal.

• Waarom is deep reading belangrijk in het digitale tijdperk?

  In het digitale tijdperk staat deep reading onder druk door voortdurende digitale afleidingen en de hoeveelheid oppervlakkige informatie. Terwijl we overspoeld worden door korte berichten en sociale media, biedt het een waardevol tegenwicht tegen de snelheid en oppervlakkigheid van moderne communicatie.

• Wat zijn de voordelen van deep reading?

  Deep reading helpt je kritischer na te denken, verhoogt je empathie en verbetert je concentratie. Ook helpt het beter begrijpen en onthouden van informatie, stimuleert het creativiteit en draagt het bij aan zowel persoonlijke groei als cognitieve ontwikkeling.

• Hoe kun je deep reading oefenen en verbeteren?

  Je kunt deep reading oefenen en verbeteren door langzaam te lezen, (digitale) afleidingen te verminderen, jezelf vragen te stellen tijdens het lezen over de schrijver en wat de tekst met jou doet, aantekeningen te maken en regelmatig te oefenen. Het is een discipline die je moet ontwikkelen.

• Welke rol speelt deep reading in persoonlijke ontwikkeling?

  Deep reading helpt bij persoonlijke groei doordat het je aanmoedigt om na te denken over jezelf, beter kritisch te denken en meer begrip voor anderen te ontwikkelen. Het helpt je om meer inzicht te krijgen in jezelf en de wereld, wat leidt tot een beter begrip van je waarden, overtuigingen en emoties.

• Wat zijn goede boeken of genres om deep reading mee te oefenen?

  In principe kun je met elk boek of genre deep reading oefenen, maar hoe complexer het boek of genre is, hoe moeilijker het is en hoe meer je kunt ontdekken. Genres zoals literatuur, diepgaande romans, historische fictie en non-fictie zijn goede voorbeelden van geschikte boeken voor diep lezen.

• Hoe verschilt deep reading van skimmen of scannen?

  Deep reading is een aandachtige en langzame manier van lezen waarbij je de tekst grondig probeert te begrijpen en betekenisvolle verbanden legt. Skimmen of scannen zijn daarentegen bedoeld om globaal de kern van een tekst te vinden of specifieke informatie eruit te halen. Waar diep lezen focus en reflectie vereist, draait skimmen om snelheid en verkenning.

• Is deep reading mogelijk op digitale apparaten?

  Deep reading is mogelijk op digitale apparaten, maar het kan moeilijker zijn door de afleidingen die ze vaak stimuleren. Om diep te lezen op een scherm, is het belangrijk om meldingen uit te schakelen. Het lezen op papier is echter het meest effectief wanneer je diep wil lezen.

• Wat zijn de grootste obstakels bij het aanleren van deep reading?

  De grootste obstakels bij het aanleren zijn de constante digitale afleidingen, en de neiging van ons brein om snel en oppervlakkig te lezen. Daarnaast vraagt deep reading om geduld en concentratie, wat lastig kan zijn in een wereld die snelle informatie en multitasking stimuleert.

• Kan iedereen deep reading leren, of is het een aangeboren vaardigheid?

  Deep reading is geen aangeboren vaardigheid. Ons brein is niet gemaakt om te lezen, maar om te zien, te horen en te voelen. Iedereen kan echter wel leren om diep te lezen. Het is een discipline die je moet oefenen en ontwikkelen.

Wie zijn wij? | Cursus Snellezen, gesprekstechnieken & mindmapping

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

1. 1-daagse training Time Management | Blog
2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog