Twijfels, dilemma’s, keuzestress. Waarom hebben we er bijna allemaal last van? Beslissingen nemen is helaas geen kinderspel. De keuze tussen een kop koffie of thee lukt nog wel. Maar zodra er meer bij komt kijken, krijgen we al snel kortsluiting. Niet gek, zo verklaren breinexperts. Dit is waarom beslissingen nemen zo moeilijk is. En dit kun je volgens experts doen om makkelijker een keuze te maken.
Waarom is beslissingen nemen zo moeilijk?
Zowel privé als op het werk krijgen we voortdurend dilemma’s voor onze kiezen. De ene keer breek je je hoofd over de vakantiebestemming van dit jaar. De andere keer moet je een keuze met grote consequenties maken over wel/niet een bepaalde investering doen.
Hoe groot of klein een keuze ook is, vaak lopen we tegen dezelfde valkuilen aan. Er kunnen allerlei hobbels onderweg zijn die een beslissing nemen in de weg staan:
- Het ontbreekt je aan zelfvertrouwen, waardoor je veel op anderen leunt.
- Je hebt moeite met de onzekerheid over wat je beslissing teweegbrengt.
- Je bent niet assertief en laat je beslissingen van anderen afhangen.
- Je staat te veel stil bij de mogelijke consequenties voor anderen.
- Je hebt zoveel informatie dat je door de bomen het bos niet meer ziet.
- Je baseert je op verkeerde overtuigingen of op informatie die niet voor jouw situatie geldt.
- Of je hebt juist te weinig informatie, waardoor je de keuze nog niet durft te maken.
- Je hebt je verschillende opties nog niet helder.
En zo kunnen we nog wel even doorgaan met valkuilen. Er zijn zelfs mensen die vanuit besluiteloosheid net zo lang doorgaan totdat ze in een spagaat belanden. De situatie is onhoudbaar geworden en ze móeten wel kiezen voor die ene optie.
Nog iets: geanticipeerde spijt
En dan is er nog een hobbel te overwinnen: volgens Ben Tiggelaar (auteur van ‘Dromen, durven, doen’) krijgen we bij keuzes altijd te maken met geanticipeerde spijt. Dat houdt in dat we het verwachte verlies als gevolg van een keuze zwaarder laten meewegen dan de mogelijke positieve consequenties. Daardoor zul je sneller naderhand denken “Goh, dat was geen handige keuze!” dan dat je bij jezelf denkt “Dat heb ik slim aangepakt!”.
Om dat verlies zoveel mogelijk te beperken, gaan we soms met allerlei mensen in gesprek. Maar hoe meer mensen je spreekt, hoe meer je twijfels ook kunnen toenemen. Dat betekent één ellendig ding: keuzestress.
Hoe je beslissingen nemen sneller aanpakt?
Er komt dus een hoop ellende kijken bij beslissingen maken of nemen. Toch worden er elke dag allerlei keuzes gemaakt. Ook jij kunt dat. Sneller dan je nu doet wellicht. Dit zijn volgens experts dé tips om wél moeilijke beslissingen te kunnen nemen.
1. Baseer je niet te veel op gekregen informatie
Volgens Richard Horwarth, die het boek ‘Strategy man vs. The Anti-Strategy Squad’ schreef, houden we vaak te veel vast aan een ankerpunt. Denk aan gemiddelden of informatie over vergelijkbare situaties.
Stel je voor: jij moet een keuze maken over wel/niet investeren in nieuwe software. Dan kun je je volledig baseren op de eerdere resultaten die andere bedrijven met die tool hebben geboekt. Maar besef wel dat die informatie vaak gekleurd is. Bovendien zijn er vast verschillen tussen jullie organisaties.
Nu voert het aan de andere kant wat ver om beslissingen te nemen zonder na te denken. Lijkt ons geen aanrader. Maar er is een gulden middenweg: kijk naar de specifieke voor- en nadelen voor jou, voor jouw situatie of voor jouw organisatie. De tip hieronder biedt je daar handvatten voor.
2. Probeer Schulich’s knopen-doorhak-tip
Lijstjes met voor- en nadelen maken is een van de meest gegeven tips om een beslissing te nemen. Zo’n lijstje is dan ook zeker een goed idee. Maar volgens Seymour Schulich (een Canadese zakenman die heel wat moeilijke knopen heeft doorgehakt) ben je er met alleen dat lijstje nog niet.
Volgens hem doe je er goed aan om de voor- en nadelen elk een cijfer te geven, en die bij elkaar op te tellen. Zo kun je met een handige vuistregel beter een afweging maken. Je kunt er bijna een beslissing mee nemen zonder na te denken. Bijna dan.
Zijn methode voor moeilijke beslissingen nemen werkt als volgt:
- Neem een A4’tje en schrijf links alle voordelen op die deze keuze heeft.
- Noteer rechts alle mogelijke nadelen die je te binnen schieten.
- Zet achter elk voordeel een cijfer tussen 1 en 10, waarbij ‘10’ staat voor zeer belangrijk. Een cijfer van ‘1’ betekent dat dit voordeel er nauwelijks toedoet voor jou.
- Doe hetzelfde bij de nadelen. Ook daar geldt: een ‘1’ houdt in dat je dit nadeel bijna niet laat meewegen, een ‘10’ betekent dat het nadeel ontzettend zwaar weegt.
- Tel alle cijfers voor de voordelen bij elkaar op, en herhaal dat bij de nadelen. Is het totaalcijfer voor de voordelen minimaal twee keer zo hoog als dat voor de nadelen? Ga er dan vanuit dat je goed doet aan deze keuze.
Alert, alert: volgtip!
Denk je nu ‘Dat zijn handige tips?’. Dank u, dank u. We delen ze graag met je. Op de Instagram-accounts van Björn en Tijdwinst doen we je zelfs dagelijks tips en inspiratie cadeau op het gebied van gespreksvoering, assertiviteit, timemanagement en meer. Volg je ons daar al?
Dit bericht op Instagram bekijken
3. Maak onderscheid tussen grote en kleine keuzes
Aan de keuze voor een bestemming bij je weekendje weg hoef je waarschijnlijk niet te zwaar te tillen. Het ergste wat er kan gebeuren, is dat je twee dagen in een hotel zit dat nog geen tweesterrenreview waard is. Maar maak je een grotere keuze, bijvoorbeeld over de investering in een nieuw softwarepakket, dan zijn de consequenties een stuk groter.
Maak daarom onderscheid tussen no-brainers, kleine keuzes en impactvolle grote keuzes. Gaat het om iets niet al te groots? Probeer dan, zoals Barry Schwartz (auteur van ‘De paradox van keuzes’) dat noemt, een satisficer te zijn. Dat betekent dat je genoegen neemt met een keuze die “goed genoeg” is.
Bij grotere keuzes kun je soms beter een maximizer zijn, iemand die zorgvuldig alle opties afweegt. Maar bij kleinere keuzes is het prima als je bijna zeker weet dat je keuze goed is.
4. Vraag anderen om advies
Sta je voor een grote en lastige keuze? Het kan helpen als je niet in je eentje alle voors en tegens hoeft af te wegen. Vaak ben je zelf geneigd in cirkeltjes te draaien en zwaar te tillen aan bepaalde consequenties voor anderen (“Wat nu als collega X zwaar teleurgesteld is?”). Iemand anders kan daar meer afstand van nemen en kan je vooraannames waar nodig in twijfel trekken. Dat helpt om betere beslissingen te maken.
Houd het wel bij hooguit drie raadgevers. Met het advies van een stuk of tien man op zak, heb je zoveel informatie dat het alsnog lastig wordt om de juiste beslissing te nemen.
5. Neem genoegen met 20% onzekerheid
Voorspellen hoe beslissingen uitpakken kan niemand. Zelfs de meest duurbetaalde coach kan je niet zwart-op-wit geven dat jij hiermee de juiste beslissing neemt. Dát accepteren is ook onderdeel van betere beslissingen nemen.
Volgens een principe van Pareto verliezen we veel kostbare tijd aan de puntjes op de ‘i’ zetten voor beslissingen die al doordacht zijn. Pareto gaat daarbij uit van de 80/20-regel:
We besteden vaak zo’n 20% van onze tijd aan de eerste 80% van een project/beslissing. Na die 20% hebben we dus al grotendeels een goede beslissing gemaakt of goed werk afgeleverd. Daarna zijn we zo’n 80% van de tijd bezig met perfectioneren. Oftewel: verloren tijd!
Trouwens, die 80% informatie kun je waarschijnlijk ook in minder tijd tot je nemen. Beter lezen is dé truc. En wij leggen je hier uit hoe dat zit.
Tijd-bespaar-tip
Die 80/20-regel komt ook los van beslissingen maken vaak heel goed van pas. Verlies jij je weleens in de vijfde revisieronde van een rapport dat al nagenoeg perfect is? Roep je innerlijke perfectionist een halt toe en bespaar jezelf dat eindeloze werken aan die laatste 20%.
Dat en meer tijd-bespaartips vind je in Björns boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’. Kun je zo twee uur per dag mee winnen!
6. Beslissing genomen? Ga het gesprek aan
Het kan altijd zijn dat je genomen beslissing niet bij iedereen in goede aarde valt. Je baas is vast niet blij als je je baan opzegt. Er is altijd wel een collega op zijn tenen getrapt als je besluit een project stop te zetten. En neem je het besluit te gaan verhuizen? Dan is er vast familie die je liever niet ziet vertrekken.
Dat mensen teleurgesteld zijn, kun je niet voorkomen. Wel kun je begrip tonen voor wat jouw keuzes bij hen oproepen. Hoe? Door hen vooral hun verhaal te laten doen. Je hoeft niet al je argumenten te verzamelen en in een uitgebreid betoog te presenteren. Laat juist de ander aan het woord, luister actief en toon begrip. Dat je laat zien de ander te begrijpen, kan al wat weerstand wegnemen.
Mensen vroegen ook
Dus: betere beslissingen nemen doe je zo. Heb je nog een vraag waar je razend benieuwd naar bent? Wie weet vind je het antwoord hieronder.
Hoe kun je een beslissing nemen?
Sta je voor een kleine keuze met niet al te grote consequenties? Maak er dan niet meer van dan nodig is. Geef jezelf een tijdslimiet en accepteer dat je niet de onderste steen boven hoeft te krijgen om een goede keuze te maken. Is je keuze groter? Dan kan het helpen om de voor- en nadelen tegen elkaar af te zetten.
Wat is de juiste beslissing?
Meestal is het niet zo dat je dé juiste beslissing kunt nemen. Vaak zijn er meer beslissingen die de juiste kunnen zijn. Het is vooral een kwestie van de voor- en nadelen helder krijgen, aan elk voor- en nadeel een cijfer koppelen en op basis daarvan een keuze maken. Ook kan het helpen om anderen om advies te vragen, zolang je maar niet bij te veel mensen advies inwint.
Hoe leer je beslissingen nemen?
Vaak maken we het onszelf extra lastig om een beslissing te nemen, bijvoorbeeld door bij alle mogelijke doemscenario’s stil te staan. Wat kan helpen, is teruggaan naar de feiten. Wat weet ik zeker over deze beslissing? Op welke rationele of zelfs meetbare criteria kan ik de verschillende opties vergelijken? Zo voorkom je dat je je volledig laat leiden door emoties, angsten of onzekerheid.
Hoe maak je een moeilijke beslissing?
Last van moeilijk beslissingen kunnen nemen? Een belangrijke tip is om ten eerste meetbare informatie te verzamelen voor jouw situatie. Zet vervolgens de voor- en nadelen op een rij. Het kan helpen om daarbij de methode van Seymour Schulich te gebruiken (zie tip 2).
Wil je betere keuzes maken in minder tijd?
Ben jij klaar met je besluiteloosheid en wil je betere keuzes maken, ook als er een enorme hoeveelheid informatie voor je ligt? Bij onze 1-daagse cursus snellezen leer je hoe je meer doet in minder tijd, in korte tijd veel informatie tot je neemt, makkelijker overzicht houdt en complexe informatie beter verwerkt en onthoudt.
Dat scheelt je een hoop tijd, hersencapaciteit én frustraties. Enthousiast? Meld je nu aan voor de cursus snellezen op locatie (of voor de online cursus.
Wie zijn wij? | Cursus Snellezen
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
