Ons geheugen verslechtert. Zowel door alle technologische vooruitgangen, maar ook gewoon omdat we ouder worden. Maar dat je het kan verbeteren met braintraining (geheugen-apps en -spelletjes) is onjuist. De enige manier om je brein te trainen is door nieuwe neuro-banen te ontwikkelen, zegt de wetenschap. Geen quick fixes, maar aanpassingen in levensstijl. 4 adviezen.
Wat komt aan bod?
- ‘ons brein is lui.’
- ‘Brein trainen met breinspelletjes werkt niet’
- Hoe train je je brein dan wel?
- Hoe kan je je brein trainen?
- Kortom: hoe verbeter je je brein?
- Veelgestelde vragen over brein trainen
Geheugenkampioen: ‘ons brein is lui.’
‘We lijken steeds minder de behoefte te hebben ons brein te gebruiken om zaken te onthouden. Het lijkt wel alsof we vergeten zijn hoe het moet’. Dat zegt Joshua Foer in zijn TED-talk. Volgens de Amerikaanse geheugenkampioen en schrijver van het boek ‘Moonwalking with Einstein: The Art and Science of Remembering Everything’ komt dit vooral door het tijdperk waarin we leven.
Joshua Foer:
‘We slaan alles extern op, van het alfabet en de boekrol tot de codex, de drukpers, de fotografie, de computer en de smartphone’. En dat heeft volgens hem een significant effect op ons geheugen.
We hoeven steeds minder te onthouden. Minder op te slaan. Het telefoonnummer van je partner staat namelijk gewoon in je telefoon. Een recept heb je binnen één Google search voor je neus en de routebeschrijving naar dat hotel? Google Maps vertelt je de weg.
Dat maakt ons lui. Of in ieder geval maakt: het maakt ons brein lui. Niet langer zijn we afhankelijk van onze grijze massa zodra het aankomt op het onthouden van zaken, maar vertrouwen we erop dat onze technologische snufjes dat voor ons doen. En dat handig. Voor ons, dan. Ons geheugen daarentegen blijkt erop achteruit te gaan.
Het is precies om die reden dat we de afgelopen jaren steeds vaker horen dat je jouw geheugen moet trainen. Om het fris en fruitig te houden. Om het scherp te houden, zodat je het ook op latere leeftijd nog kunt gebruiken.
En zie daar: breinspelletjes.
Ingaande op de “gezonde brein/hoe train je je hersenen?”-hype is er rond 2000 zoiets ontstaan als breintraining. En het is nog steeds populair. Hierbij kun je denken aan apps op je telefoon of tablet, fysieke spelletjes of websites vol met memory en rekenpuzzels. De intentie? Jouw geheugen in topconditie krijgen.
En dat klinkt mooi. Het is vaak zelfs leuk. Alleen: het werkt niet.
‘Brein trainen met breinspelletjes werkt niet’, zegt onderzoek (en rechter)
Wat kan je doen om je hersens te trainen? Geen brein spelletjes, blijkt:
De wetenschap is het er namelijk unaniem over eens: je brein (online) trainen met breinspelletjes werkt niet. Dat neemt niet weg dat het niet ontspannend kan zijn. Maar je brein trainen doe je er in ieder geval niet mee.
Neem bijvoorbeeld het Stanford University Center on Longevity of het Berlijns Max Planck Instituut van Human Development. In hun gezamenlijke studie wijzen ze uit dat braintraining niets voor je doet. Zeventig van ‘s werelds grootste cognitief psychologen en neurowetenschappers beamen dit.
Hun statement:
‘De krachtige consensus van deze groep is dat de wetenschap de claims niet onderbouwt dat het gebruik van breinspelletjes-software [..] cognitieve prestaties in het dagelijks leven verbetert of cognitieve achteruitgang en hersenaandoeningen voorkomt.’
Over het algemeen zijn wetenschappers natuurlijk erg voorzichtig met woorden als “niet” en “wel”, maar zoals je hierboven ziet zijn ze niet bang om te stellen dat het gewoon niet werkt (‘krachtige consensus’ en ‘niet onderbouwt’).
Onderzoeken die dát tegenspreken? Die zeggen dat braintraining wél werkt? Die zijn er ook. Deze “onderzoeken” zijn uitgevoerd door de verkopers van braintraining software en -apps. Deze “studies” worden dan ook met de grond gelijk gemaakt. Is het niet door bovenstaande wetenschappers, dan is het wel door de rechterlijke macht:
Zo werd Lumosity, een grote brein spelletjes gigant, aangeklaagd door de federale handelscommissie van de Verenigde Staten omdat ze onterecht claimden dat hun product wetenschappelijk bewezen het brein zou trainen. ‘t kostte hen zo’n schamele twee miljoen dollar.
We hopen dan ook niet dat je teveel van je zuurverdiende centen en tijd aan braintraining hebt besteed. In ieder geval niet om je brein te trainen, voor ontspanning en plezier werkt het zeker.
Trainen hersenen? Leuk. Ontspannend. Maar het verbetert niet je geheugen.
Hoe train je je brein dan wel? Nieuwe neuro-verbindingen aanleggen
Toch is niet alle hoop verloren (wel voor die breinspelletjes, dat blijkt dus gewoon onzin), maar voor je geheugen. Het is namelijk niet zo dat je maar bij de pakken neer moet zitten. Dat je moet accepteren dat je geheugen langzaam maar zeker in een zeef verandert. Zeker niet!
Je kunt jouw brein op andere manieren trainen, als je het zo wilt noemen. Door je vooral te focussen op het aanleggen van nieuwe neuro-verbindingen (“denkroutines” in je brein). Houdt ‘t geheugen lekker soepel.
Hoe zit dat?
Telkens wanneer er routine optreedt in je kennis en handelen (iets wordt steeds minder “nieuw”) verdwijnen er verbindingen in je brein. Je leert als ware functioneren op de automatische piloot. Fantastisch voor het ontwikkelen van goede gewoontes, maar frustrerend voor je geheugen. Het maakt lui, weet je nog?
Daarentegen steeds nieuwe dingen leren of nieuwe ervaringen en indrukken opdoen, prikkelt die neuro-verbindingen. Je slaat nieuwe informatie op en maakt hierdoor nieuwe associaties aan. Je neurale netwerk (en dus ook je geheugen) versterkt.
Met andere woorden:
Is het mogelijk om je geheugen te trainen? Ja, máár: om je geheugen fris en fruitig te houden, grijp je niet naar breinspelletjes. Je brein trainen doe je door jezelf vooral onder te dompelen in nieuwe kennis en nieuwe ervaringen.
Hoe kan je je brein trainen? Hersenen prikkelen met 4 tips
Hoe kun je je hersenen trainen, op een manier die wél werkt? Door je hersenen gezond te houden! Probeer deze “hersengymnastiek oefeningen” eens om je brein te stimuleren
1. Doe iedere dag iets nieuws
Je wil jezelf dus zoveel mogelijk blootstellen aan nieuwe informatie en ervaringen. Dat lukt wanneer je iedere dag opnieuw iets nieuws leert en ontdekt. En dat klinkt misschien als een hele opgave, maar dat is het niet.
Zo zegt de Hersenstichting bijvoorbeeld, dat het ook al voldoende is om je dagelijkse routine te doorbreken. En dan kan al door een paar hele simpele dingen in je dag te veranderen. Een paar ideeën die zij aandragen:
- ‘Verras je tafelgenoten met een gerecht uit een andere wereldkeuken. Zo leer je nieuwe kooktechnieken en vreemde ingrediënten kennen;
- Loop eens een ander ommetje dan je gewend bent. Ga op ontdekking in je eigen wijk.
- Neem een abonnement op de krant. Of als je die al hebt, verander van krant. Zo kom je in aanraking met nieuwe inzichten en weer eens een andere puzzel;’
Zo simpel kan het dus zijn. Om je brein te trainen hoef je dus niet je hele leven op z’n kop te gooien. Sprenkel gewoonweg een klein beetje vernieuwing door je dag heen en verras zo je geheugen — ziet ‘t vast niet aankomen.
2. Luister naar (of maak) muziek
Een andere manier om die neuro-verbindingen te prikkelen, is door je brein bloot te stellen aan muziek. En dat kan door muziek te beluisteren, maar je doet het helemaal goed wanneer je het ook nog eens maakt. Volgens Erik Scherder, neuropsycholoog en muziekenthousiasteling, is het een fantastische manier om je brein te trainen.
In zijn boek ‘Singin in the Brain’ beschrijft Scherder dat muziek emotie versterkt. En aangezien de amygdala (emotie) en hippocampus (geheugen) fantastisch samenwerken, versterkt dat het geheugen. Er treedt daadwerkelijk verandering op het in de grijze stof en de verbindingen in het brein nemen toe. Zo goed zelfs, dat mensen met dementie er baat bij hebben.
Ben je dus op zoek naar manieren om je brein te trainen, overweeg dan eens die gitaar die op zolder ligt te verstoffen op te pakken. Volg muziekles, oefen, tokkel. Het zal niet alleen effect hebben op je geheugen, maar ook op je humeur en creativiteit. Enkel naar muziek luisteren, kan ook geen kwaad.
3. Werk aan je conditie
… en daarmee aan je cognitie. Ook hier halen we Erik Scherder weer aan. Want naast dat hij ontzettend fan is van muziek, is hij ook groot voorstander van voldoende beweging. Ook dat blijkt namelijk een ontzettend krachtige manier om je brein te trainen.
Zo zorgt voldoende beweging ervoor dat jij zaken goed en juist opslaat in je geheugen. Bewegen zorgt er namelijk voor dat je nieuwe neurale netwerken aanmaakt tussen je hersencellen. Hierdoor ‘stromen’ informatie en herinneringen beter en sla je ze sneller en langer op (= goed geheugen). Een half uur per dag is hiervoor voldoende.
En nu kun je inderdaad gaan voor een half uurtje aerobics (werkt namelijk uitstekend), maar een frisse stevige wandeling doet ook wonderen, zegt dit onderzoek. Wat je ook kiest: weet dat zolang jij je lichaam traint, je ook gelijk je brein traint.
4. Blijf (een leven lang) leren
Nieuwe vaardigheden en kennis aanleren is dus dé manier om je geheugen krachtig te houden. Daarvoor hoef je heus niet je baan op te zeggen en terug in de schoolbanken te kruipen. Dat mag zeker, maar er zijn ook andere manieren om je hersen te prikkelen dan het volgen van opleiding. Kleinschaliger, bijvoorbeeld:
Wat dacht je van het leren van een nieuwe taal? Volgens de Hersenstichting een uitstekende manier om die grijze materie soepel te houden (‘Start met een cursus Italiaans of Spaans, zodat je bij je volgende vakantie de taal spreekt. Je hersenen nog meer uitdagen? Leer een echt vreemde taal zoals Chinees.’).
Of een cursus ‘Snellezen’? Daardoor ga je nog sneller door de stof heen. Vul dat aan met ‘Geheugentechnieken en Mindmapping’ en je leert die informatie ook nog een beter noteren én onthouden. Ontzettend handig bij het leren van die nieuwe taal bijvoorbeeld.
Met dat laatste kunnen wij helpen. Wij bieden namelijk een training ‘Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmapping’ aan. We leren je in minder dan 1 dag sneller lezen, informatie effectief verwerken en slimme technieken om de informatie te onthouden — niet door middel van breinspelletjes hoor, maar met bewezen wetenschappelijke manieren (die geheugenkampioen Joshua Foer hierboven) ook gebruikt. Reuze interessant!
Kortom: hoe verbeter je je brein?
Dus, Google niet langer “brain training online gratis”, “hersenen trainen app” of “hersenen trainen spelletjes”. In tijden van achteruitgaande breinprestaties en externe geheugens, is er zeker niets mis mee om je brein te trainen. Maar doe het dan alleen niet met hersen training oefeningen; van die apps en spelletjes die claimen dat ze jou helpen je geheugen verbeteren. Dat werkt gewoon niet.
De enige manier om je geheugen zeef-vrij te houden, is door te het bloot te stellen aan nieuwe ervaringen en informatie. Om zo die nieuwe neuro-banen te ontwikkelen. Dat kun je jezelf doen door iedere dag bloot te stellen aan nieuwe dingen, jezelf onder te dompelen in muziek, voldoende te bewegen en te blijven leren. Geen quick fixes dus, maar vooral een kwestie van levensstijl.
Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over brein trainen
-
Welke sport is goed voor je hersenen?
Er zijn veel sporten die goed zijn voor de hersenen, omdat ze helpen bij het verbeteren van de cognitieve functies, zoals aandacht, concentratie, geheugen en problemen oplossen. Sommige voorbeelden van sporten die goed zijn voor de hersenen zijn:
- Schaak: omdat het de geest uitdaagt om strategieën te ontwikkelen, problemen op te lossen en situaties te anticiperen
- Tennis: omdat het snelle beslissingen vereist, het uithoudingsvermogen verhoogt en het coördinatie verbetert
- Zwemmen: omdat het de bloedsomloop verbetert en stress vermindert
- Yoga: omdat het de concentratie verbetert en het lichaam en geest ontspant
- Wandelen: omdat het de bloedsomloop verbetert, stress vermindert en het geheugen versterkt
Het is wel belangrijk om te realiseren dat sporten niet alleen goed zijn voor de hersenen, maar ook voor het hele lichaam. Dus het is aan te raden om een sport te kiezen die je leuk vindt en die past bij je levensstijl.
-
Kun je hersenen trainen tegen dementie?
Geen breinsspelletjes dus, maar wat wel? Er is wetenschappelijk bewijs dat suggereert dat het trainen van de hersenen kan helpen om de symptomen van dementie te verminderen of vertragen. Dit kan worden gedaan door het uitvoeren van cognitieve oefeningen, zoals:
- Oefeningen voor geheugen: zoals het herhalen van woorden of cijfers, het onthouden van informatie uit een verhaal, of het onthouden van gezichten of plaatsen.
- Oefeningen voor aandacht en concentratie: zoals het volgen van een bewegend object met de ogen, of het uitvoeren van een taak terwijl er afleiding is.
- Oefeningen voor problemen oplossen: zoals het oplossen van raadsels of het spelen van spellen die vaardigheden voor logisch denken vereisen.
- Oefeningen voor taalvaardigheid: zoals het leren van een nieuwe taal of het oefenen van woordenschat.
- Daarnaast kan ook fysieke activiteit, sociale activiteiten en mentale uitdagingen bijdragen aan het verminderen van symptomen van dementie.
Het is ook zeker aan te raden om hiernaast een gezonde levensstijl te behouden, een gezonde voeding te eten en regelmatig te oefenen, ook om de risico’s van de ontwikkeling van dementie te verminderen.
-
Kan je je hersenen trainen in positief denken?
Ja, het is mogelijk om je brein te trainen om positiever te denken door gebruik te maken van technieken zoals cognitieve gedragstherapie en mindfulness. Deze technieken kunnen helpen om negatieve gedachten te identificeren en te vervangen door positievere gedachten.
Oefeningen zoals dagelijks een (dankbaarheids) journal bijhouden, positieve affirmaties herhalen of visualisatie oefeningen kunnen ook helpen om positiever te denken. Het is belangrijk om te weten dat het veranderen van negatieve denkpatronen tijd en consistentie vereist, dus het is belangrijk om vol te houden.
-
Welke spelletjes zijn goed voor je hersenen?
Zoals gezegd werken breinspelletjes niet. Liever werk je aan goede gewoontes en zorg je voor een goede levensstijl. Vind je het nu toch leuk om jezelf mentaal uit te dagen, dan is er zeker niets mis met deze verschillende soorten “brein games”:
- Woordpuzzels: Woordzoekers, kruiswoordpuzzels en Scrabble.
- Logische puzzels: Sudoku, kubussen en andere logische puzzels.
- Hersenkrakers: Denk aan Tetris, 2048, of bijvoorbeeld een Escape Room.
- Geheugenspelletjes: Spelletjes zoals Memory.
- Kaart- en bordspelletjes: Spelletjes zoals Schaken, Bridge, Go of Poker.
-
Wat doet gamen met je brein?
Gamen kan een aantal verschillende effecten hebben op je brein, afhankelijk van de soort game en de hoeveelheid tijd die je eraan besteedt.
- Focus en concentratie: Veel games vereisen dat spelers zich concentreren op de actie op het scherm, wat kan helpen om de focus en concentratie te verbeteren.
- Probleemoplossend vermogen: Veel games vereisen dat spelers problemen oplossen, zoals het uitdagen van levels of het oplossen van mysteries, wat kan helpen om de problemen oplossende vaardigheden te verbeteren.
- Geheugen: Sommige games vereisen dat spelers informatie onthouden, zoals kaarten of namen van personages, wat kan helpen om het geheugen te verbeteren.
- Hand-oog coördinatie: Games vereisen vaak snelle reacties en precisie, wat kan helpen om de hand-oog coördinatie te verbeteren.
- Sociale vaardigheden: Sommige games zijn ontworpen voor meerdere spelers en vereisen interactie met andere spelers. Dit kan helpen bij het verbeteren van sociale vaardigheden zoals communicatie en teamwork.
Echter, het is belangrijk om te weten dat overmatig gamen kan leiden tot problemen zoals sociale isolatie, problemen met slapen, en een vermindering van de prestaties in school of werk. Het is daarom belangrijk om een balans te vinden tussen het genieten van games en het behouden van een gezonde levensstijl.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
